محبوبه ابوالحسنی زراعتکار
امیر لکزیان
ابوالفضل غلامحسین پور جعفری
عبدالرضا اخگر

چکیده تنظیم اسمزی با انباشت متابولیت های سازگار یکی از مکانیسم های کارآمد سازگاری گیاه در برابر تنش خشکی است که موجب حفظ آماس یاخته در شرایط کم آبی می شود. گیاهان لگوم مایه زنی شده با جدایه های بومی باکتری بردبار در برابر خشکی از کارآمدی چشم گیری برخوردارند، زیرا نیتروژن با تاثیر بر انباشت متابولیت ها در شرایط خشکی احتمالا به تنظیم اسمزی کمک می کند. برای شناسایی جدایه های Sinorhizobium بردبار در برابر شرایط خشک، از مناطق گوناگون در استان کرمان ۸۰ جدایه جداسازی و خالص سازی شدند. سپس به منظور بررسی درجه بردباری جدایه ها در برابر خشکی، رشد آنها در پتانسیل های آبی ۰، ۱-، ۲-، و ۵/۳- مگاپاسکال (پلی اتیلن گلیکول ۶۰۰۰) بررسی شد و جدایه ها در دو گروه بردبار و حساس به خشکی گروه بندی شدند. از ۴ جدایه Sinorhizobium (دو جدایه بردبار و دو جدایه حساس) جداسازی شده از خاک های استان کرمان برای مایه زنی گیاه یونجه (رقم بمی) در شرایط تنش خشکی در گلخانه استفاده شد. آزمایش به گونه فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که در شرایط کمبود آب، مایه زنی گیاه یونجه با جدایه های Sinorhizobium بردبار در برابر خشکی نسبت به جدایه های حساس، بطور معنی داری فعالیت آنزیم نیتروژناز، وزن خشک اندام هوایی، غلظت پرولین در برگ، میزان قندهای کاهنده در ریشه، میزان کل پروتئین های محلول در اندام هوایی و نسبت پتاسیم به سدیم در بخش هوایی و ریشه را افزایش داد. واژه های کلیدی: Sinorhizobium، یونجه، خشکی، آنزیم نیتروژناز، قندهای کاهنده، پرولین