تحلیل فقهی تاریخی مواضع آخوند خراسانی و شیخ فضل الله نوری در مواجهه با مشروطه
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات اندیشه معاصر مسلمین، دوره: 7، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_JMAM-7-13_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 173
نویسندگان
دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور تهران، واحد تهران جنوب
استاد تمام گروه فقه و حقوق دانشگاه تهران
دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور تهران، واحد تهران جنوب
چکیده
نهضت مشروطه، یکی از حساس ترین وقایع تاریخی ملت ایران است که طی آن، شالوده حکومت استبدادی شاهان قاجار برچیده و حکومت مشروطه، پایه گذاری شد. روحانیت عصر مشروطه، به عنوان یکی از ارکان اصلی این نهضت، نقشی بی بدیل و اساسی را در رهبری مردم و به ثمر رساندن مشروطه داشت؛ اما یکی از واقعیاتی که در طول تاریخ نهضت مشروطه خصوصا پس از تصویب قانون اساسی و تشکیل مجلس شورای ملی، خودنمایی کرده و به عنوان یکی از نقاط ضعف مشروطه شناخته می شود، اختلاف میان علمای طرفدار مشروطه از یک سو و علمای مخالف مشروطه از سوی دیگر است. این اختلاف تا بدانجا پیش رفت که در میان طرفداران مشروطه، مرجع تقلیدی مانند آخوند خراسانی، مخالفت با مشروطه را به مثابه محاربه با امام زمان (عج) دانست. از طرف دیگر شیخ فضل الله نوری به عنوان سرآمد مخالفان مشروطه، حامیان مشروطه را مرتد نامید. در خصوص اختلاف میان آخوند خراسانی و شیخ فضل الله نوری به عنوان برجسته ترین عالمان موافق و مخالف مشروطه، اظهارنظرهای گوناگون و متضادی صورت گرفته که برخی این اختلاف را در حد اغراض شخصی فروکاسته اند؛ اما این تحقیق در صدد است تا با استناد به بیانیه ها و مکتوبات باقی مانده از آخوند خراسانی و شیخ فضل الله نوری نشان دهد که طرفداری یا مخالفت هر یک از این بزرگان، تنها بر اثر اختلاف آنان در موضوع شناسی متفاوت در مسئله ی مستحدثه ی «مشروطه»، «قانون» و «آزادی» بوده و این چیزی نیست جز همان رویه ی اجتهادی فقهای شیعه که در طول تاریخ فقه شیعه، در مواجهه با یک مسئله ی مستحدثه، به آن عمل می کرده اند.کلیدواژه ها
آخوند خراسانی, شیخ فضل الله نوری, مشروطه, قانون, آزادیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.