محمد نوری سپهر - استادیار دانشگاه علوم پزشکی سمنان

براساس قانون RCRA، آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا آیین نامه مربوط به مدیریت پسماندهای زیانبار را تدوین کرد . بر اساس این قانون این مواد باید یکی از ویژگ یهای قابل اشتعال، خورنده، فعال بودن، دارای خاصیت انفجاری و سمی را دارا باشند . وقوع حوادث ناشی از آلودگی سواحل، رودخانه ها، خورها و خلیج ها به پسماندهای شیمیایی و خطر ناک در جهان کم نیستند . پسماندهای شیمیایی و صنعتی حاصل تغییر و تحول در رشد و توسعه صنعتی کشورها هستند . مخاطرات حاصل از نگهداری، جمع آوری و حمل و نقل مواد زائد خطرناک، در سطح دنیا باعث گردید تا کشورهای اروپایی در سالهای 1978 و 1984 دستورالعمل هایی را به منظور پیشگیری از آسیب های جدی بر انسان و محیط زیست تدوین نمایند . کشورهایی مانند بریتانیا در سال 1970 ، آمریکا در سال 1980 آلمان در سال 1980 و فرانسه در سال 1975 از جمله کشورهایی بودند که در زمینه نحوه مدیریت پسماندهای شیمیایی قوانینی را وضع نمودند . در این مقاله علاوه بر شناخت پسماندهای شیمیایی، به رو شهای نگهداری و جابجایی آنها با تکیه بر مقررات بین المللی پرداخته شده است . این مقاله که از نوع مروری بوده، با بررسی نسبتاً کامل متون معتبر خارجی و داخلی و همچنین مقالات علمی، می تواند راهکارهای علمی و عملی خوبی را پیش روی سازمانهای مسئول، به منظور پیشگیری از حوادث احتمالی ناشی از نگهداری و حمل و نقل پسماندهای شیمیایی و خطرناک قرار دهد . همچنین قوانین مرتبط با نگهداری و حمل و نقل مواد زائد خطرناک به همراه علائم هشدار دهنده که مورد توافق جامعه بین المللی است، ارائه خواهد شد. پسماندهای شیمیایی و سمی ممکن است به اشکال جامد، مایع و گاز باشد که مدیریت نگهداری و جابجایی آنها کاملاً با یکدیگر متفاوت است. قابلیت اشتعال، خطر انفجار، ایجاد گرد و غبار در محیط و پراکندگی آنها توسط باد یا هواکش بها، قابلیت اشتعال، مراقبتهای آتش نشانی، اثرات سوء بر پوست، مخاط و چشم و خواص چسبندگی از ویژگیهای پسماندهای شیمیایی است که باید با توجه به شکل پس ماند، ضوابط لازم در مدیریت آنها مورد توجه قرار گیرد . آشنایی با علائم هشدار دهنده، رعایت ایمنی، بر چسب ها و کانتینرهای مناسب جهت حفظ و نگهداری مواد تابع قوانین خاص است . یکی از این قوانین، دستورالعمل سوسو (SEVESO) است . شکل مواد در انتخاب روش نگهداری و حمل و نقل آنها بسیار نقش دارد . انبار داری پسماندهای شیمیایی و سمی، جزئیات قانونی و مرتبط با انتقال برون مرزی، مقررات حاکم بر پسماندها، بسته بندی، برچسب زنی، طراحی کانتینرهای حمل ونقل، انتقال جاده ای و دریایی و یا راه آهن و تمهیدات لازم برای پیشگیری از وقوع حوادث از مطالب مهم این مقاله است. با توسعه صنعتی کشورها و بالا رفتن حجم مبادلات تجاری، تولید پسماندهای شیمیایی و سمی افزایش چشمگیری داشته است . لذا درک اهمیت موضوع، بسیار حائز اهمیت بوده و لازم است مسئولین امور، به منظور کاهش مخاطرات احتمالی و حوادث ناگوار، که در دیگر کشورها تجربه شده است، این مو ضوع را جدی گرفته و آموز شهای لازم را فرا گیرند.

پسماندهای شیمیایی، مدیریت، نگهداری، انتقال