چالش های احتمالی مناسبت «حکم» و «موضوع» در استنباط احکام
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، دوره: 14، شماره: 42
- کد COI اختصاصی: JR_FVH-14-42_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 352
نویسندگان
دانشیار گروه الهیات دانشگاه فرهنگیان (پردیس شهید بهشتی) خراسان رضوی
دانش آموخته دکترای الهیات دانشگاه یاسوج
چکیده
مناسبت میان حکم و موضوع به این معناست که هنگام شنیدن حکمی شرعی، مناسبتها و ملاکهایی برای شکل گرفتن چنین حکمی، به ذهن افراد تبادر می کند، به گونهای که به صورت امر ارتکازی عرفی در میآید. این مناسبتها، موجب تخصیص حکم یا تعمیم آن میشود. عرف و فهم عمومی بر مبنای تاثیر زمان و مکان در استنباط احکام شرعی و با توجه به کشف مقاصد شریعت، به برداشتهای جدید دست یافته و ظهور جدیدی را برای نصوص به ارمغان می آورد. که این ظهورات جدید، در جهت پاسخگویی به مسائل مستحدثه راهگشا خواهد بود. مناسبت های حکم و موضوع قراین لبی متصل می باشند که منشا انصراف در الفاظ می گردد. در این پژوهش، ابعاد و زوایای تناسب حکم و موضوع، از جهات تعریف و دلیل حجیت مورد تحلیل قرار میگیرد و به این پرسش پاسخ میدهد که مناسبت حکم و موضوع با چه چالشهایی روبرو بوده و راهکارهای برون رفت از آنها چیست؟ اگر چه چالشهایی از جمله تلقی یکسان انگاری مناسبت حکم و موضوع با قیاس وجود دارد ولی با تنقیح ضوابط و لوازم این قاعده و بیان تاثیر آن بر شکلگیری ظهور، میتوان از این چالشها رهایی یافت و حجیت مناسبت حکم و موضوع به عنوان یک قرینه در برداشت از ادله را به اثبات رساند.کلیدواژه ها
ارتکاز, حجیت, ظهور, حکم شرعی, عرف, مناسبت حکم و موضوع, تراخیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.