حمید رضا مشایخی - دانشگاه تربیت مدرس
سیدعلی علوی - دانشگاه تربیت مدرس
صفر قائدرحمتی - دانشگاه تربیت مدرس

مسکن و جان ­پناه به عنوان یکی از ضروری ­ترین نیازهای بشری همواره در صدر خواسته­ های انسان قرار  داشته است. خانه های هوشمند از جمله آخرین دستاوردهای صنعت مسکن در عصر حاضر هستند که در چند دهه اخیر در کشور ما نیز موردتوجه قرارگرفته ­اند، روش تحقیق این پژوهش توصیفی – تحلیلی است؛ که در بخش اول با مطالعه مقالات و اسناد؛ تعریف مسکن هوشمند، زمینه­ ها، اجزا، کارکردها و همچنین به وسیله مشاهدات عینی و تکمیل پرسش­نامه اطلاعات لازم درباره شاخص های مسکن هوشمند جمع آوری شد، در ادامه با استفاده از تکنیک سلسله مراتب AHP میزان آسیب پذیری کالبدی واحدهای مسکونی منطقه ۱ شهر تهران مشخص شده است؛ که نتایج نشان می ­دهد بسیاری از نواحی مسکونی در معرض آسیب پذیری شدید قرار دارد. همچنین برای پاسخ به فرضیه تحقیق نظرات ۳۰ نفر از اساتید و صاحب نظران بخش مسکن جمع آوری و به وسیله تکنیک تحلیل مسیر تجزیه وتحلیل شده است. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان می دهد کلیه عوامل دارای اثر مستقیم و معنی دار بر روی کاهش آسیب­ پذیری مسکن شهری می­ باشند. تفکیک آثار مستقیم و غیر مستقیم متغیرها بر کاهش آسیب پذیری مساکن شهری نشان می دهد که عامل امنیت و ایمنی با مقدار ۸۹۲/۰ بیشترین اثر مستقیم را به طور مثبت و معنی دار بر کاهش آسیب پذیری مسکن شهری دارد. نکته قابل توجه در مورد این عامل این است که اثر غیرمستقیم این عامل از طریق عامل رفاه و آسایش با مقدار  ۸۶۳/۰ است، که بسیار قابل توجه است؛ به عبارتی  عامل امنیت و ایمنی از طریق عامل رفاه و آسایش سبب کاهش چشمگیر آسیب پذیری مسکن خواهد شد. همچنین اثر مستقیم عامل رفاه و آسایش با میزان ۴۲۲/۰، و صرفه جویی انرژی با مقدار ۳۹۸/۰ به مقدار قابل توجهی بر کاهش آسیب پذیری مساکن شهری موثر هستند.

برنامه ریزی مسکن, مسکن هوشمند, شاخص های مسکن, آسیب پذیری کالبدی, منطقه ۱ شهر تهران