طاهر علی - دانشجوی دکتری، مرکز مطالعات زبان فارسی و آسیای مرکزی، دانشگاه جواهر لعل نهرو، دهلی نو

ادبیات تطبیقی به دنبال یافتن ارتباطات فرهنگی بین ملل با محوریت ادبیات است. ادبیات تطبیقی مانند پلی است که جزایر پراکنده علوم انسانی را بههم متصل می کند. مصالح این پل از جنس ادب است و چه مصالحی مناسب تر و محکم تر از ادبیات که با جان و روح انسان ها سروکار دارد.ادبیات تطبیقی، بیانگر انتقال پدیده های ادبی از یک ملت به ادبیات دیگر ملت هاست. جابه جایی و انتقال، گاهی در حوزه واژه ها و موضوعاتاست و زمانی در تصاویر و قالب های مختلف بیانی، چون قصیده، قطعه، رباعی، مثنوی، قصه، نمایشنامه، مقاله و ...خودنمایی می کند. پس تحقیقاتتطبیقی در حوزه ادبیات، به بررسی روابط تاریخی ادبیات ملی با ادبیات دیگر زبان ها، کشف پیوندهای پیچیده بین آنها، ارائه نقش و اثرگذاریهریک از آنها از نظر زیبایی، هنری، معنوی، محتوایی، فنی و پیوندهای تاریخی می پردازد. زادگاه ادبیات تطبیقی، فرانسه است و تاریخ آن به نیمهدوم قرن نوزدهم برمی گردد. در طول این مدت این شاخه از علوم انسانی به رشد و گسترش خود ادامه داده و هم اکنون ادبیات تطبیقی که ماهیتیبین رشته ای، فراملیتی و بین فرهنگی دارد، در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا به عنوان رشته ای آکادمیک دایر است و دارای انجمن های علمی ومجلات پژوهشی متعدد به زبان های مختلف در سراسر دنیاست. سخن اصلی ادبیات تطبیقی این است که اقوام در شرایط زمانی و مکانی متفاوت،مشترکاتی دارند. هر گفت و گویی آن گاه به نتیجه می رسد که طرفین روی اصولی مشترک به تفاهم برسند و دوستی و صلح برقرار شود. لذا تطبیقوسیله ای برای رسیدن به این وجوه مشترک است. البته دانش ادبیات تطبیقی به خوبی از تفاوت های فرهنگی نیز آگاه است. وقوف بر این تفاوت هابه اندازه شناخت مشترکات، مهم است. هند، کشوری وسیع با جمعیت بسیار و زبان های گوناگون، از چنان غنای فرهنگی و زبانی برخوردار استکه می توان از ادبیات تطبیقی هندی نام برد. یعنی ادبیاتی تطبیقی در درون ادبیات شایان توجه محققان چند فرهنگه و چند زبانه. یکی از اصولادبیات تطبیقی کشور هند پس از استعمار همواره این بوده است که هیچ زبان یا ادبیاتی را در این کشور به تنهایی مظهر ادبیات هند ندانند و انواعزبان ها و فرهنگ های محلی این کشور را در بررسی انواع ادبی و معرفی آثار کلاسیک و مدرن و سبک های مختلف و تغییر و تحول سبک هایگوناگون ادبیاتشان در نظر بگیرند.

ادبیات تطبیقی، فرهنگ، ادبیات، شبه قاره هند