برآورد جنبایی گسل های فعال در جنوب و باختر بلوک لوت بر پایه گشتاورهای زمین شناختی، لرزه ای و ژئودتیک
محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 26، شماره: 104
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 275
فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GSJ-26-104_018
تاریخ نمایه سازی: 3 بهمن 1400
چکیده مقاله:
در منطقه جنوب و باختر بلوک لوت، نرخ گشتاور ژئودتیک بیشتر از نرخ گشتاور لرزهای و زمینشناسی است. بر پایه نوع دگرشکلی و هندسه گسلها، منطقه مورد مطالعه به چهار بخش شمالی، مرکزی، جنوبی و جنوب خاوری (جنوب بلوک لوت) تقسیم بندی شد. در این مناطق، مقادیر به دست آمده از هر سه نوع نرخ گشتاور با همدیگر مقایسه شدند. بیشترین مقدار نرخ گشتاور ژئودتیک به ترتیب در بخش شمالی، مرکزی، جنوبی، جنوب خاوری به دست آمد. مقادیر نرخ گشتاور ژئودتیک در بخش شمالی: ۲.۲۸E+۱۸ Nm.yr، بخش مرکزی: ۱.۸۶E+۱۸ Nm.yr، بخش جنوبی: ۱.۲۰E+۱۸ Nm.yr و بخش جنوب خاوری: ۱.۱۰E+۱۸ Nm.yr است. بیشترین مقدار نرخ گشتاور لرزهای به ترتیب در بخش مرکزی، جنوب خاوری، جنوبی، شمالی به دست آمد. مقادیر نرخ گشتاور لرزهای در بخش مرکزی: ۵.۶۲۳۱۶E+۱۷ Nm.yr، جنوب خاوری: ۲.۰۵۳۳۱E+۱۷ Nm.yr، جنوبی: ۱.۱۸۹۸۴E+۱۷ Nm.yr و شمالی: ۱.۰۳۴۰۸E+۱۷ Nm.yr است. بر پایه پهنه بندی گشتاور لرزهای صورت گرفته، بیشترین مقدار گشتاور لرزهای به ترتیب در امتداد گسلهای گوک، راندگی های شهداد، گسل های داوران، خاور کرمان، ماهان، بم، کوهبنان، داهوئیه و شمال فاریاب است که همه آنها مسبب زمین لرزههای بزرگ در منطقه مورد مطالعه بودهاند. بیشترین مقدار نرخ گشتاور زمین شناسی به ترتیب در بخش جنوبی، شمالی، مرکزی و جنوب خاوری به دست آمد. مقادیر نرخ گشتاور زمینشناسی برای بخش جنوبی ۴.۱۶۲۴۶E+۱۵ Nm.yr، بخش شمالی ۲.۷۴۱۵۷E+۱۵ Nm.yr، بخش مرکزی ۲.۵۸۹۵E+۱۵ Nm.yr و بخش جنوب خاوری ۱.۰۸۸۹۴E+۱۵ Nm.yr است. در منطقه مورد مطالعه بیشترین نرخ گشتاور زمین شناسی به ترتیب مرتبط با گسل باختر سبزواران، جیرفت، راور، دلفارد، کوهبنان، نایبندان، بم، گوک و داوران است. با توجه به مقادیر نرخ گشتاور زمین شناسی و ژئودتیک در بخش های چهارگانه منطقه مورد بررسی و آزاد شدن بیشترین انرژی لرزهای در بخشهای مرکزی و جنوب خاوری، به نظر میرسد، در آینده بیشترین احتمال رخداد لرزهای و آزاد شدن ناگهانی انرژی به ترتیب مرتبط باشد با بخش های شمالی، جنوبی، مرکزی، جنوب خاوری. بیشترین مقدار گشتاور لرزهای یا به عبارتی انرژی آزاد شده در منطقه (بر پایه سال های موجود در کاتلوگ لرزهای) عبارتند از: سال ۱۹۸۱، ۱۹۹۸، ۲۰۰۳، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۵. در منطقه مطالعاتی، نسبت نرخ گشتاور ژئودتیک به نرخ گشتاور لرزهای بیش از ۹/۷ به دست آمد. این نسبت بیانگر نقش مهم دگرشکلی میان لرزهای در منطقه است. بر پایه نسبت نرخ گشتاور لرزهای به ژئودتیک میتوان به این نتیجه رسید که بخش شمالی و جنوبی به ترتیب با نسبت بیش از ۰۴/۰ و ۰۹/۰ جزو مناطق با واتنش کند و بخش مرکزی و بخش جنوب خاوری به ترتیب با نسبت ۳۰/۰ و ۱۸/۰ جزء مناطق با واتنش به نسبت سریع هستند. نسبت نرخ گشتاور لرزهای به نرخ گشتاور زمین شناسی برای زمین لرزههای دستگاهی ۹۳/۰ درصد است. این مقدار نشان دهنده این است که ۹۳/۰ درصد از انرژی پتانسیل گسلهای منطقه به صورت انرژی لرزهای در طی سالهای موجود در کاتالوگ زمینلرزهای (از سال ۱۹۱۱ تا ۲۰۱۵) آزاد شده و هنوز بخش زیادی از انرژی الاستیکی موجود در منطقه آزاد نشده است و منطقه پتانسیل لرزه خیزی بالایی دارد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
احمد رشیدی
دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمدمهدی خطیب
استاد، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
سیدمرتضی موسوی
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
یحیی جمور
دانشیار، آموزشکده نقشه بردای، سازمان نقشه برداری، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :