کانسار مس- طلای پورفیری ائوسن مسجدداغی، شمال باختر ایران، نمونه ای از کانسارهای پورفیری نوع جزایر کمانی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 26، شماره: 104
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-26-104_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 276
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهره حسن پور

استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

سعید علیرضایی

دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، ایران

چکیده

کانسار مسجدداغی در جنوب باختر کمربند ماگمایی ارسباران در شمال باختر ایران و در حاشیه جنوبی پهنه قفقاز کوچک جای گرفته است. این کانسار در یک توده میزبان دیوریتی نیمه ژرف مربوط به ائوسن تشکیل شده که در مجموعه­ای از سنگ­های آتشفشانی و تخریبی- رسوبی کهن­تر نفوذ کرده است. ویژگی­های ژئوشیمیایی توده نفوذی مسجدداغی، آن را دارای خصلت کالک­آلکالن با پتاسیم بالا و متاآلومینوس معرفی می­کند که در یک محیط فرورانشی جزایر کمانی و همزمان با برخورد جایگزین شده است. دگرسانی­های شاخص آن از نوع پتاسیک  با کانی های شاخص بیوتیت­ و ارتوز ثانویه در مرکز   کانسار پورفیری است که به وسیله دگرسانی پروپیلیتیک با کانی شاخص کلریت دربر گرفته شده است. کانی‎های فلزی کانسنگ‎ساز را بیشتر کالکوپیریت همراه با مقادیر فرعی کانه­های بورنیت، کالکوسیت اولیه و تتراهدریت به همراه مقدار کمی مولیبدنیت تشکیل می­دهد. پیریت و مگنتیت کانه های همراه و متداول هستند. این کانسار در نمای پلان به‎صورت یک توده بیضوی شکل با قطر بزرگ ۵۰۰ متر و قطر کوچک ۴۰۰ متر بوده و آثار کانی­سازی تا ژرفای افزون بر ۷۰۰ متر در گمانه­هاردیابی شده است.. سن­سنجی۴۰Ar/۳۹Ar  روی بیوتیت­های ثانویه در  منطقه دگرسانی پتاسیک، زمان تشکیل کانسار و از این رو جایگزینی و تبلور توده دیوریت پورفیری مادر را ۵۳/۰ ± ۰۷/۵۴ (ائوسن آغازی) نشان می­دهد. این کانسار از این نظر بسیار متفاوت با کانسارهای شناخته شده در پهنه ارسباران است که بیشتر در میوسن میانی و در جایگاه کمان ماگمایی قاره ای و همزمان با برخوردی تشکیل شده­اند. کانسار مسجدداغی، از نظر جایگاه زمین شناسی، دگرسانی و کانی سازی، قابل مقایسه با سیستم های مس-طلای پورفیری جزایر کمانی است.

کلیدواژه ها

مس- طلای پورفیری, مسجدداغی, جزایر کمانی, ائوسن, آذربایجان, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.