مطالعه کانیشناسی، تحولات بافتی و دما و فشار دگرگونی پسرونده طی بالاآمدگی و سردشدگی سنگهای گرانولیتی در شمال خاور مجموعه دگرگونی تخت سلیمان (شمال باختر ایران)
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 27، شماره: 105
- کد COI اختصاصی: JR_GSJ-27-105_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 228
نویسندگان
دانشیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
استاد، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز
چکیده
مجموعه دگرگونی تخت سلیمان در شمال خاور تکاب در استان آذربایجان غربی جای دارد. این مجموعه به سن پرکامبرین-کامبرین دارای گوناگونی بالایی از انواع سنگهای دگرگونی درجه ضعیف تا درجه بالاست. سنگهای گرانولیتی پسرونده موضوع مورد مطالعه در این پژوهش هستند. مجموعه کانیهای دگرگونی پسرونده در گرانولیتهای مورد مطالعه عبارتند از آمفیبول+گارنت+اسپینل+کانیهای تیره. کانیهای آمفیبول در مقادیر فراوان جانشین کانیهای اولیه ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن شدهاند. تشکیل اسپینل در حاشیه کلیفیت پیرامون پورفیروبلاست گارنت از بافتهای شاخص دگرگونی پسرونده در گرانولیتها هستند. روتیل به صورت ادخال درون آمفیبول حضور دارد. نیمرخ ترکیبی گارنت در گرانولیت های مورد مطالعه دارای تغییرات شیمیایی از هسته به حاشیه است. از هسته به سوی پهنه میانی تغییرات XMg افزایش جزیی دارد و تغییرات XCaو XMn به صورت جزیی روند نزولی نشان می دهد. این ویژگی گارنت نشاندهنده رخداد کاهش فشار، همراه با افزایش بسیار جزیی دماست. به دلیل جایگزینی کامل کانیهای دمابالا توسط کانیهای پسرونده و نبود مجموعه کانیهای حفظ شده مرحله اوج دگرگونی (M۱)، شرایط P-T اوج دگرگونی در گرانولیتها نامشخص است. تحولات دگرگونی پسرونده در گرانولیت های مورد مطالعه با استفاده از ترکیب شیمی کانیهای پورفیروبلاست طی دو مرحله: ۱) مرحله کاهش فشار (M۲-a) و ۲) مرحله سرد شدگی و بالاآمدگی (M۲-b) تعیین شد. شرایط دما و فشار دگرگونی پسرونده در مرحله M۲-a به ترتیب oC۱۰±۸۱۰ T= و kbar ۷/۰±۵/۱۰ P~و در مرحله M۲-b به ترتیبoC ۱۰±۵۹۰ T= و kbar ۷P~ به دست آمد. اندازه به نسبت درشت کانیها در حاشیه کلیفیت، نرخ پایین سرعت در بالاآمدگی این سنگها به سطوح بالاتر را نشان میدهد. جایگزینی شدید کانیهای دما بالا توسط آمفیبول نیز سرعت پایین سرد شدگی در طی بالا آمدگی این سنگها را تایید میکند. احتمالا بتوان رخداد دگرگونی اوج و تشکیل گرانولیت ها را قابل مقایسه با رخدادهای میگماتیت زایی در منطقه به الیگوسن- میوسن نسبت داد که در ارتباط با ستبرشدگی پوستهای در طی برخورد قارهای خردهقاره ایران مرکزی با صفحه عربستان رخ داده است. عملکرد گسل های راندگی و فازهای کشش پس از برخورد سبب دگرگونی سنگها تحت شرایط پسرونده در ارتباط با بالاآمدگی سنگها، نازک شدگی پوسته و فرسایش آنها شده است. با این حال در زمینه رویدادهای زمینساخت- دگرگونی دقیق نیاز به مطالعات بیشتری است.کلیدواژه ها
حاشیه کلیفیت, گرانولیت, تحولات P-T, دگرگونی پسرونده, تخت سلیمان, شمال باختر ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.