معماری یک از علوم و هنرهایی است که علاوه بر زیبایی کمک زیادی به ساخت بناهای تاریخی نموده که این کمک درعصر حاضر مسیر معماری مدرن را هموار ساخته است. در این رهسپار بررسی عمارت ها، موزه ها و مساجد اهمیت بسزایی داشته است. شهر سنندج که معماری خود را مدیون دوره قاجار است در زمینه بناهای تاریخی - مذهیی از پیشتازان شهرهای ایران می با شد شهری که معماری های زیادی را در خود جای داده است که زمینه تحقیقاتی غنی را ایجاد نموده است. هدف از مطالعه حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی و با گردآوری منابع از کتابخانه ها، مقالات و متون تاریخی تدوین گردیده است. نگاهی تاریخی- مذهیی به معماری های برجسته سنندج (عمارت خسروآباد، مسجد دارالاحسان وموزه سنندج) میباشد. بررسی ها نشان داد که توجه حکومت قاجار به معماری، نقش مهم مذهب میان مردم و همچنین آثار تاریخی در کنار اقلیم و توپوگرافی خاص شهر سنندج باعث پیدایش بناها و معماری های ویژه ای شده است که بررسی آنها، انچنان که در خور و شایسته است صورت نگرفته است. همچنین تشابه در معماری این س بنا هر چند کم ولی دیده می شود و می توان آنها را مشاهده نمود.