نقش مصالح درتزئینات بناهای دوره زندیه (نمونه موردی: ارگ کریم خان زند شیراز)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: همایش ملی جلوه های هنر و معماری مکتب زند و قاجار شیراز
  • کد COI اختصاصی: APZQS01_028
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 540
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدمهدی مهران

استادیارگروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

فاطمه تقی زاده

دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

مژده محمدی نژاد

دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاداسلامی، رفسنجان، ایران

چکیده

ازدوره کریم خان زند در شهرشیراز آثار معماری فراوانی بجای مانده که ارگ کریم خان از نمونه های آن است. این بنا با آثارکاشی کاری مزین گردیده است. به جز شماری نقاشی، گچکاری، معرق وکاشی کاری اسلیمی، سه دسته کاشی کاری برفراز درگاهمیانسرای ارگ در ضلع شرقی شامل طاق نمای میانی و دو طاق نمای شمالی و جنوبی در امتداد محور اصلی ارگ و روبه رویایوان شاه نشین قرار داشته که در دهه های گذشته و به دلایل نامعلومی ازدست رفته است . هدف از این پژوهش اشنایی با مصالحدر تزئینات ارگ کریمخان زند می باشد. روش تحقیق، تفسیری- تاریخی است و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای انجامشده است . نتایج این پژوهش نشان دادند که کاشی های طاق نمای میانی، نشان دهنده ایوانی آجری با فرشی افشان است که بهلحاظ هندسی، قرینه ای از ایوان اصلی ارگ بوده است. در لچکی های این طاق نما، منظرهای طبیعی با درختان، مرغان و حیواناتینظیر شیر و خرگوش در زمینه ای صخرهای نقاشی شده که برخلاف نقش ایوان، پویا است و مهم ترین هنر تزئیناتی دوره زندنقاشی های دیواری می باشد. کاشی کاری های دو طاق نمای شمالی و جنوبی قرینه یکدیگرند و هرکدام شامل سه خدمتکار بادستار و عمامه و ظروفی از نوشیدنی و میوه در دست هستند که در طرحی شبیه به مقرنس های داخلی اتاق های ارگ ترسیمشده اند. افزون بر این، کاشی های مورد بررسی را به طورکلی می توان برای مثال بازتاب حضور خدمتکاران ارگ، آینه ای دو بعدیدر برابر اندام های سه بعدی بنا، بازتابی از جهان آرمانی در برابر جهان واقعی موجود در ارگ و در نهایت به مثابه الگوی زیباییشناختی رجال دیوانی- حکومتی روزگار زند در بناهای دیوانی و سکونتی تلقی کرد.

کلیدواژه ها

تزئینات، مصالح، ارگ کریم خان، معماری، شیراز، زندیه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.