عباس ایزدی - دکتری هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نقاشی های دوره ی قاجار و کاشی های نقش برجسته کاخ گلستان، عرصه وسیعی برای تصویرگری هنرمند این دوره فراهمآورده اند که علیرغم پژوهش های فراوان، عناصر تصویری آنها کمتر مورد مطابقت قرار گرفته اند. این تحقیق با هدف مطالعهموضوعات نقش شده در این نقاشی ها و کاشی های نقش برجسته کاخ گلستان صورت گرفته است. در این نوشتار این فرضیهمطرح است که نقش مایه های به کار رفته در نقاشی ها و کاشی های ذکر شده دارای موضوعاتی مشابه هستند و هنر غرب درشیوه اجرای برخی عناصر تصویری آنها تاثیرگذار بوده است. نگارنده کوشیده است به این پرسش ها پاسخ دهد که چهموضوعات مشترکی بر روی این نقاشی ها و کاشی های نقش برجسته تصویر شده است و چه شباهت ها و تفاوت هایی میان عناصرتصویری آنها وجود دارد. هم چنین هنرمند قاجار در تاثیرپذیری از هنر غرب، در اجرای کدام عناصر تصویری از سبک هایغربی بهره برده است؟ بررسی ها نشان داده است موضوعاتی همچون پیکرنگاری، بزم و عاشقانه، موضوع نبرد شامل جنگ وشکار و تصاویر بناها، به طور مشترک در نقاشی ها و کاشی های نقش برجسته کاخ گلستان به کار رفته است که تاثیرپذیری ازهنر غرب در قالب عناصر تصویری شامل درختان، کوه ها، ابرها، پیکره ها، تزیینات معماری و ستون ها و نقوش گلها و گیاهان بهکار رفته و به طور کلی، نقوش کاشی ها پرکارتر از نقاشی هاست. این مقاله به روش توصیفی - تطبیقی انجام و اطلاعات آن بهشیوه کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردیده است.

هنر قاجار، نقاشی های قاجار، کاشی های نقش برجسته کاخ گلستان، عناصر تصویری