نادیا خندانی - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده علامه امینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران
سحر طوفان - استادیار گروه معماری، دانشکده علامه امینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

دوران سلطنت قاجار از شگفت انگیزترین دوران تاریخی ایران است که محل برخورد آخرین عناصر کهنه و نو، وقوع انقلابهای سیاسی و اجتماعی و آغاز تحولات جدی فرهنگی و هنری است. در این دوره شاهد تغییرات فراوانی در عرصه های مختلفاجتماعی، فرهنگی و هنری تحت تاثیر حاکمان قاجار در ایران هستیم. نیمه دوم حکومت قاجاریان دوران ظهور ذاتمعنویت گرای هنر ایرانی بوده است. معماری و نقاشی نیز، به عنوان دوشاخه اصلی از هنر، از تغییرات مستثنی نبوده و دچارتغییرات و تحولات فراوانی شدند، چرا که با گسترش ارتباطات کشورهای غربی و آشنایی جامعه درباری و مرفه، آنان وامدارنگرش ناتورالیستی ورئالستی غرب در هنر گشتند و کاملا از ساحت قدسی هنر ایران گسستند. روش تحقیق مورد استفاده دراین پژوهش، روش تاریخ پژوهی تطبیقی می باشد، که ابتدا به تشریح ویژگی های سیاسی و اجتماعی دوره قاجار پرداخته وسپس با بررسی نمونه موردی نقاشی و معماری، تاثیرات این ویژگی ها را در نقاشی و معماری این دوره از تاریخ ایران بررسیمی کند. نتایج حاکی از آن است که به دلیل زمینه مشترک هنرها، شاهد تاثیر شرایط اجتماعی این دوره در محتوا و کالبدآثار معماری و نقاشی می باشیم که از جمله نمود آنها می توان، به عظمت یافتن ساختمان ها، رواج ساختن تکایا برایاولین بار در معماری ایران و نیز رواج نگارگری درباری و عامیانه و مردمی در نقاشی اشاره کرد.

زبان مشترک، معماری، نقاشی، دوره قاجار