میرعبداله حسینی - عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
غلامرضا حیدری - عضو هایت علمی موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی و پژوهشگر مسائل توسعه پایدار

تعرفه فصلی نوعی از تعرفه گمرکی است که در مقاطع مختلف زمانی با نرخ متفاوتی وضع می شود. از تعرفه فصلی موقعی استفاده می شود که توازن عرضه و تقاضا به طور معنی داری در فصول مختلف سال تغییر کند . دایره شمول تعرفه فصلی صرفا به محصولات کشاورزی محدود نمی شود، بلکه بدلیل تغییرات فصلی در میزان تقاضاو عرضه می تواند حوزه نسبتا وسیع تری را در برگیرد . ماهیت شکل گیری تعرفه فصلی عمدتا بر دو محور نوسان قیمت ها و ضرورت تنظیم بازار استوار است . در تدوین این مقاله سه هدف مدنظر بوده است : ۱. شناسایی آن دسته از محصولات کشاورزی که باید مشمول تعرفه فصلی قرا ر گیرند؛ ۲. مشخص کردن ماه هایی از سال که تعرفه فصلی باید بر این محصولات اعمال شود و ۳. تعیین میزان تعرفه فصلی برای این محصولات. روش مطالعه تعرفه فصلی با استفاده از روش شکاف قیمتی و حقوق ورودی موجود برای سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ محاسبه و تحلیل شده است. مطابق نتایج پژوهش در میان ۲۹۴ محصول کشاورزی، ۸ محصول شامل سیب درختی، پرتقال، انگور، سیب زمینی، پیاز، نخود، هندوانه و گوجه فرنگی به سبب نوسان در بهای ماهانهدر طی دوره جهت اعمال تعرفه فصلی در اولویت قرار دارند . دوره زمانی اعمال تعرفه فصلی‐ دوره برداشت و کف شاخص بهای ماهانه‐ محصولات فوق بشرح زیراست : سیب درختی: مرداد تا اول اسفند؛ پرتقال : مهرتا اول اسفند؛ انگور: مرداد تا اول اسفند؛ سیب زمینی : تیرتا اول اسفند؛ پیاز : اردیبهشت تا اول دی؛ نخود: خردادتا شهریور؛ هندوانه : تیرتا اول آذر؛ گوجه فرنگی: خردادتا اول دی هر سال. مضافا، مطابق نتایج تحقیق، نرخ تعرفه فصلی (که برابر با تعرفه تثبیت شده یا حداکثر نرخ تعرفه مجاز دانسته شده ) برای واردات در دوره برداشت از ۴۷ درصد برای سیب زمینی برآورد می شود

تعرفه فصلی / معادل تعرفه ای / عرضه / تقاضا / تجارت / محصولات کشاورزی / ایران