ضرورت تهیه نقشه های ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین (مطالعه موردی: نقشه ژئومورفولوژی ۱:۲۵۰۰۰۰ مهاباد)

نقشه ۱:۲۵۰۰۰۰ مهاباد در مختصات ۴۵ درجه تا ۴۶ درجه و ۳۰ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه تا ۳۷ درجه عرض شمالی واقع شده است. دارای مساحت ۱۳۴۴۵ کیلومترمربع می باشد. این محدوده ازنظر ارتفاعی بسیار متنوع بوده و یکدست نیست که علت اصلی آن مرز بین زاگرس و آذربایجان بوده و منطقه دستخوش انواع تغییرات قرار گرفته است. این محدوده از تنوع اشکال زیادی برخوردار می-باشد. از دشت های آبرفتی و خاک های حاصلخیز گرفته تا کوهستان های پرشیب و دارای ناهمواری های خشن و نوک تیز. هدف از تهیه نقشه ژئومورفولوژی مهاباد، ثبت اطلاعات مربوط به لندفرم های سطح زمین، مواد، خاک و سنگ و فرآیندهای سطح زمین می باشد. بخش اصلی پژوهش در رابطه با شناسایی ساختارهای طبیعی منطقه و استخراج نقشه ژئومورفولوژی بوده تا در برنامه های آمایشی بهبرنامه ریزان کمک نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد اگر از گوشه شمال غربی به جنوب شرقی (در امتداد زاگرس بر روی نقشه خطی تقسیم شود) محدوده را به قسمت دامنه شمالی و جنوبی تقسیم کنیم، هر دامنه خصوصیات و ویژگی های جداگانه ای را شامل می شود. در دامنه شمالی با کاهش اثر گسل، خطوط ناهمواری کاهش پیداکرده و پله پله به عوارض و ناهمواری های دشتی روبه رو می شویمدشت های میاندوآب، بوکان و نقده در این دامنه(دامنه شمالی) واقع شده اند. . اما در دامنه جنوبی در امتداد زاگرس و وجود گسل اصلی زاگرس در پایین دست سردشت شرایط جداگانه ای حاکم می باشد. وجود اراضی تپه ماهوری در قسمت شرقی نقشه و در منتهی به دشت های بوکان و میاندوآب، ۱۸ درصد از کل مساحت نقشه را پوشانده است. اراضی دشتی ۲۰ درصد و کوهستان های مرکز و غربمحدوده ۶۰ درصد از کل مساحت را در برگرفته اند. وجود کوهستان های مرزی با عراق و مشرف بودن این ارتفاعات به خاک عراق امتیاز مثبتی از نظر نظامی بوده و همچنین وجود رودخانه زاب کوچک که دائمی بوده و در منطقه پرآب می باشد یکی دیگر از مزیت های مثبت این منطقه ازنظر ژئومورفولوژیکی و هیدرولوژیکی محسوب می گردد.

کلیدواژه ها:

نقشه ژئومورفولوژی ، کاربرد نقشه ، مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰ ، لندفرم های ژئومورفولوژی