میراسدالله حجازی - دانشیار جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز
شهرام روستایی - دانشیار جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز
زهرا حیدری - دانشجوی دکترای دانشگاه تبریز

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خاورمیانه و حضور مداوم تهدیدات خارجی، اتخاذ تمهیدات مختلف در حفظ و حراست از مراکز حیاتی و مهم کشور ضروری است یکی از اقداماتی که می تواند مانع بروز آسیب پذیری های داخلی شود ، اقدامات پدافند غیر عامل است .یکی از اصول مهم آن مکان یابی صحیح می باشد . با انجام مکان یابی صحیح مراکز ثقل(حیاتی .حساس و مهم) می توان در موقع بروز تهدیدات به ویژه تهدیدات نظامی از بروز تلفات انسانی و خسارات مالی فراوان جلوگیری کرد . منطقه کرمانشاه به دلیل موقعیت جغرافیایی و همجواری با کشور عراق و مورفولوژی پیچیده آنشامل اراضی کوهستانی مرتفع . دره ها و دشت های نسبتا وسیع . تنوع ساختمانی زمین شناسی این ویژگی های طبیعی سبب ایجاد مکان های مناسب با رویکرد پدافند غیرعامل برای استقرار این مراکز می شود. در این پژوهش ابزارهای تحقیق را نقشه های توپوگرافی .زمین شناسی و تصاویر ماهواره ای و هوایی منطقه و همچنین مصاحبه با افراد کارشناس به شناسایی عوامل موثر در مکان یابی مراکز حیاتی و مهم با تاکید بردفاع غیرعامل پرداخته شده است و پس از مشخص شدن آنها با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP به منظور مقایسه معیارها و انتخاب بهترین مدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نقشه نهایی که براساس عوامل ژئومورفولوژیکی در محیط نرم افزار ARC GIS تهیه شده است . مساحت پهنه ی مطلوب برای مکان گزینی مراکز حیاتی و حساس منطقه در بخش شمالی نسبت به مناطق جنوبی بیشتر است . به گفته ی دیگر ویژگی های ژئومورفولوزیکی منطقه در بخش شمالی و شرقی به گونه ای است که این مناطق شرایط مطلوب تری نسبت به مناطق غربی و جنوبی برای انتخاب مکان بهینه مراکز حساس و مهم دارا می باشند.

پدافند غیر عامل، مراکز ثقل (حیاتی، حساس و مهم)، ارزیابی ژئومورفولوژیکی، مکان یابی، منطقه مرزی کرمانشاه