داود صالحی - کارشناس ارشد مکانیک خاک و پی و مسئول گروه طراحی سدهای خاکی شرکت مهندسی

طراحی و نصب ابزار دقیق مناسب و استفاده از نتایج حاصله در دوران ساخت و بهره برداری، نقش مهمی در شناخت عملکرد و کنترل ایمنی سد خواهد داشت. اهمیت این موضوع در سد گتوند علیا بعنوان آخرین سد از مجموعه سدهای ساخته شده بر روی رودخانه کارون دو چندان بوده و لذا مجموعه کاملی از ابزار دقیق برای این سد طراحی و با وسواس فراوان نصب شده است. با توجه به اینکه سد گتوند در پی مرکزی بر روی سازند آغاجاری متشکل از لای ههای گل سنگ، لای سنگ و ماسه سنگی قرار دارد، امکان ایجاد فشار حفر های اضافی در پی سد ناشی از وزن لای ههای خاک طی ساخت سد وجود داشته و برای کنترل این مسئله، تعداد قابل ملاحظ های پیزومتر الکتریکی درون پی سنگی در زیر هسته و پوسته پایین دست سد نصب و طی ساخت، تغییرات فشار حفر های در آنها انداز هگیری شده است. علاوه برآن دو انحراف سنج به همراه نشست سنجهای عنکبوتی با عمق حدود 40 متر در بخش فوقانی پی سنگی پایین دست در مقطع مرکزی با هدف بررسی میزان نشست و جاب هجای یهای احتمالی پی سد نصب شده است. انداز هگیر یهای طی ساخت، افزایش قابل ملاحظه فشار آب حفر های در برخی از پیزومترهای پی سد را نشان داد لذا تحلیل و بررسی دقی قتر این نتایج در اواسط ساخت سد در دستور کار قرار گرفت و بر اساس روندیابی نتایج، تلاش شد میزان فشا رهای حفر های احتمالی در انتهای ساخت سد تخمین زده شود. علی رغم فشا رهای حفر های قابل ملاحظه در برخی نقاط، بدلیل شیب لای هها، متوسطی از فشارهای حفر های بر پایداری سد موثر بوده و لذا سد در شرایط ایمن قرار دارد.

سد گتوند، فشار حفر های اضافی، پایداری، ابزاردقیق، سد سنگریز های