قوای نفس و ویژگی های شخصیتی در اندیشه امام خمینی(ره)

مفهوم شخصیت یکی از پیچیده ترین مفاهیم انتزاعی در روانشناسی و علم النفس می باشد. در روانشناسی مفهوم شخصیت را " الگوهای اختصاصی و متمایز رفتار، هیجان و تفکر" تعریف می کنند درحالی که در علم النفس، مبحث "قوای نفس" به عنوان هسته ی مرکزی مفهوم شخصیت بیان می شود. همچنین در علم اخلاق، قوای نفس را به عنوان "شاکله اصلی فضا یل و رذایل شخصیتی" در نظر می گیرند. امام خمینی(ره) به عنوان یکی از برترین اندیشمندان معاصر در زمینه ی حکمت صدرایی نظریاتی در این باره بیان نموده اند که شناسایی و تبیین دیدگاه های ایشان هدف این پژوهش می باشد. از این رو، برآنیم تا با بررسی قوای نفس، مشخص کنیم که امام در بیان قوای نفس از چه کسانی تاثیر پذیرفته است؟ و آیا قوای نفس ویژگی های شخصیتی را شکل می دهند؟ اگر پاسخ مثبت است، چگونه این کار صورت می پذیرد؟ در پژوهش حاضر، روش تحقیق، کیفی، برپایه تحلیل محتواست و در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. از یافته های تحقیق میتوان به تاثیرپذیری امام از نظریه قوای سه گانه ی افلاطون، نظریه اعتدال ارسطو و احادیث و منابع اسلامی اشاره کرد. حضرت امام منشا شخصیت انسان را جبروت، ملک و ملکوت می داند و به اعتقاد ایشان، تمامی فضایل بر پایه ی اعتدال در سه قوه واهمه، غضبیه و شهوانیه؛ و رذایل، بر پایه ی افراط و تفریط، در این قوه ها شکل می گیرند.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، شخصیت ، قوای نفس ، ویژگی های شخصیتی ، فضایل ، رذایل