زهرا فنایی - استادیار، گروه هنر، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
بهاره شاهسار - دانش آموخته رشته پژوهش هنر، گروه هنر، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تصویرسازی موضوعات و نسخه های مذهبی از دیرباز مورد توجه نگارگران بوده و در این میان مصور کردن قصص قرآن جایگاه ویژه ای داشته است. از جمله موضوعاتی که در بسیاری از کتب مذهبی مصور به آن پرداخته شده، داستان هبوط آدم و حوا است که در نتیجه آن آدم و حوا به دلیل وسوسه ی ابلیس از بهشت اخراج و برای آزمایش و سیر تدریجی و تکامل به دنیا فرستاده شدند. هبوط از منظرش عده ای از مفسران اسلامی تنزل مرتبت والای وجود است و از دیدگاه عده ای دیگر برای امتحان انسان به هدف رسیدن انسان به مقام خلیفه الهی است. این پژوهش با هدف شناسایی و خوانش اندیشه نگارگران مسلمان و نیز شناسایی عناصر بصری و نمادین نگاره های مربوط به داستان هبوط و در پاسخ به این سوالها که اندیشه نگارگران مسلمان ایرانی در به تصویر کشیدن نگاره های مربوط به داستان هبوط چه بوده است؟ و هنرمندان نگارگر ایرانی برای به تصویر کشیدن اندیشه های خود از چه ساختارهای بصری استفاده کرده اند؟ انجام شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تصویرگر بر اساس داستان های ذکر شده از هبوط آدم و حوا، باورهای خود را بر اساس تفاسیر موجود از این داستان به شیوه های لعینانه، کریمانه، توهینی، حسرت آمیز، و ... به تصویر کشیده و بر این اساس در مکاتب و دوران متفاوت هنر ایران تصاویری متفاوت بر همین مبانی از هبوط ارائه داده است. پژوهش به روش توصیفی، تحلیل محتوا و تطبیقی و به شیوه کتابخانه ای انجام شده است.

آدم و حوا، اندیشه های ایرانی - اسلامی، هبوط، نگارگری ایرانی.