یاور جلائیان صالح - وکیل پایه یک دادگستری ومدرس دانشگاه

یکی از مسائل بحث برانگیز و واجد اهمیت در حقوق کیفری ماهوی و شکلی، مولفه زمان است. در یک نگرش کلی، عامل زمان بر احکام فقهی و مقررات حقوقی اعم از کیفری، عمومی، خصوصی، داخلی و بین المللی تاثیر غیر قابل انکار دارد؛ چرا که گذرزمان، سبب ایجاد وضعیت جدید و مخصوصی از نظر قانونی، حقوقی و جرم شناسی میشود. از اینرو هدف مقاله حاضر را شناخت و تحلیل اهمیت نقش عنصر زمان در حقوق کیفری ایران از ابعاد مختلف برگزیدیم. این پژوهش از لحاظ شیوه جمعآوری داده ها به عنوان اسنادی و از نظر شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش توصیفی تحلیلی نگارش شده است. در این نوشتار تلاش میشود ضمن بررسی نقاط ضعف و قوت قوانین موجود در حیطه موضوع، به بحث در خصوص معناشناسی پدیده زمان، اثر آن بر اعتبار قانون، مرور زمان، نقش زمان در تعیین میزانمسئولیت کیفری، تحلیل رابطه زمان با چگونگی اعمال کیفر وامکان سنجی متناسب سازی مجازاتها به فراخور مقتضیات زمانه، پرداخته شود. یافته های حاصل از تحقیق بیانگر آن است که مولفه زمان و مقتضیات آن، گاه به عنوان یک عامل جرمزا یا تسهیل کننده ارتکاب جرم از منظر جرم شناسی و گاه به عنوان شرط تحقق عنصرمادی جرم، تشدید یا تخفیف مسئولیت کیفری و عامل تبدیل، تعدیل، تعلیق یا تعویق مجازات از دیدگاه حقوق کیفری نقش ایفا میکند.

مولفه زمان، حقوق کیفری، عنصر مادی، مسئولیت کیفری.