سیده طاهره موسوی خطیر - کارشناس ارشد حقوقی خصوصی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

مسئولیت مدنی که عبارت از مسئولیت قرار دادی و غیر قرار دادی است (کاتوزیان، ۱۳۸۲ ، ش۷ ) در قانون مدنی ایران مورد قبول واقع شده،وقتی طبق قرار داد،متعهد می باید تکلیفی را انجام دهد مسئولیتی تحت عنوان مسئولیت قرار دادی که در صورت عدم انجام میباید خسارت وارده را به خاطر(لزوم جبران ضرر ناروا) جبران نماید که ماه ۲۲۱ (ق.م) نیز این تکلیف را مشخص نموده است.که مبین الزام اینجا عقد،عرف یا قانون است. اما وقتی مسئولیت غیر قرار دادی است،مباحث مربوط به آن در حقوق تعهدات تحت عنوان مسئولیت مدنی (خارج از قرار داد) بررسی می شود.که نمونه بارز آن قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۳۹ شمسی است که بنابر یک تعبیر مسئولیت قرار دادی را نیز میتوان از آن نتیجه گرفت.بنابراین مسئولیت مدنی که به عنوان معنی اعم شامل مسئولیت قرار دادی هم می شود موضوع اصلی آن تعیین زیان ناروا است،از این باب که بعضی زیان ها مثل مخارج کانیداتوری بدون نتیجه،با این که زیان است ولی ناروا نیست و جبران آن لزومی ندارد. برای اینکه زیان ناروا جبران شود،محتاج حصول قیودی است که عبارتند از: ۱. ضرر مسلم باشد ۲. ضرر مستقیم باشد. ۳. ضرر باقی باشد. ۴. ضرر قابل پیش بینی باشد.