بررسی ناسازگاری علوم انسانی جدید با ساختارهای اجتماعی در جامعه ایران

هدف: علم جامعه شناسی در ایران، برای دستیابی به پویایی و کارایی مناسب با مشکلاتی مواجه است. این نا کارامدی را می توان با توجه به دستگاه مفهومی مرتون در جامعه شناسی علم تبیین کرد، که برای تبیین شرایط پویایی و کارایی نهاد علم، دو بعد سازگاری فرهنگی میان نهاد علم و دیگر نهادهای اجتماعی و نهادینه شدن علم به عنوان یک نهاد اجتماعی را مورد تاکید فراوان قرار داده است. روش: تحقیق حاضر بر مبنای روش کیفی- اسنادی صورت پذیرفته است. یافته ها: سازگاری و همنوایی فرهنگی مطلوب میان ساختارهای اجتماعی ایران و نهاد علم جامعه شناسی و همچنین میان ارزشها و هنجارهای این دو بخش وجود ندارد. همچنین، سازگاری نامطلوب نهاد علم جامعه شناسی و نهادهای اجتماعی ایران موجب شده نهاد علم جامعه شناسی تا حدودی نهادمندی(هنجاری و شناختی) نامناسبی را درون ساختارهای اجتماعی احاطه کننده، به ویژه در میان مجموعه عناصر و سازمانهای درونی خود تجربه کند. نتیجه گیری: تا زمانی که عزمی ملی و انگیزه ای فراگیر برای حمایت ارزشی و هنجاری در ذهن و اندیشه افراد و ساختار اجتماعی- فرهنگی جامعه ایران به گونه ای مطلوب و گسترده به وجود نیاید، تولید، توسعه و پیشرفت علم جامعه شناسی با مشکلاتی همراه خواهد بود. همچنین تا وقتی نهادینه شدن علم جامعه شناسی در جامعه ایران بر اساس تمایزپذیری و تفکیک پذیری کارکردی درونی و مناسب تحقق نپذیرد، پویایی لازم را به دست نمی آورد. از این رو، راهکارها و راه حل هایی چون: «تبدیل انگیزه خواست علم به عنوان یک ارزش فرهنگی- اجتماعی» و «پیشرفت و توسعه همه جانبه جامعه بر مبنای دیدگاه اقتصاد دانش بنیان»، می تواند پویایی و کارایی لازم نهاد علم جامعه شناسی را درون ساختارهای اجتماعی جامعه ایران در پی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی ، نهاد علم جامعه شناسی ، سازگاری فرهنگی نهاد علم و جامعه ، نهادینه شدن علم