عذرا صبورا - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
محجوبه شکری - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

هدف از بررسی حاضر به دست آوردن ترکیب مناسبی از هورمون های نفتالن استیک اسید (NAA) همراه با بنزیل آمینوپورین (BAP) یا کینتین (KIN) برای کاهش دوره خواب بذر Peroveskia abrotanoides، بررسی اندام زایی و ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی نوشاخه ها و ریشه های نوپدید در شرایط in vitro بود. بذرها پس از سترون شدن در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی BAP یا KIN (در غلظت های صفر، ۱، ۵/۲ و ۵ میلی گرم در لیتر) همراه با NAA )در غلظت های صفر، ۱/۰، ۲۵/۰ و ۵/۰ میلی گرم در لیتر) کشت شدند. تمام آزمایش ها بر اساس طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با کمینه ۵ تکرار انجام شد. درصد جوانه زنی ۳۰ روز پس از کشت و میزان شاخه زایی، تعداد برگ، سطح برگی، طول شاخه ها و ریشه های نوپدید هشتاد روز پس از کشت بذرها تعیین شد. بیشترین درصد جوانه زنی (۹۳ درصد) در تیمار KIN mg/L ۵ و تیمار KIN mg/L ۵/۲ + NAA mg/L ۱/۰ به دست آمد که نقش این سیتوکینین را در شکست خواب بذر نشان داد. تاثیر BAP در افزایش شاخه زایی بیشتر از KIN بود (۳۰ نوشاخه پس از تیمار mg/L BAP ۵/۲). برعکس، NAA بر شاخه زایی P. abrotanoides اثر مهار کننده ای داشت و با افزودن آن به محیط کشت تعداد نوشاخه ها به نصف کاهش یافت. بیشترین سطح برگی (mm۲ ۱۵) در محیط هایی به دست آمد که بذرها تنها با NAA تیمار شده بودند. بالاترین درصد کالوس زایی (حدود ۸۰ درصد) در محیط های حاوی ۲۵/۰ یا ۵/۰ میلی گرم در لیتر NAA همراه با ۵/۲ میلی گرم در لیتر BAP یا KIN حاصل شد. غلظت متوسطی از سیتوکینین های بررسی شده به تنهایی یا همراه با غلظت متوسطی از NAA، نظیر تیمار KIN mg/L ۵/۲ + NAA mg/L ۲۵/۰، بیشترین تاثیر را در انباشتگی رزمارینیک اسید در اندام های نوپدید داشت (mg/g DW ۲۱/۷۵). در حالی که اندام های نوپدید رشد یافته روی محیط هایی که تنها حاوی NAA بودند، دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای رزمارینیک اسید کم تری بودند.

گیاه برازمبل (Peroveskia abrotanoides), جوانه زنی, ریزازدیادی, کشت بافت