شبیه سازی تاثیر رژیم های رطوبتی بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays) در منطقه کرمانشاه توسط مدل CERES-Maize

یکی از ابزارهای معتبر جهت مطالعه اثرات مدیریت بر تولیدات کشاورزی استفاده از مدل های رشد گیاهان زراعی است. به منظور تعیین اثر سطوح مختلف آبیاری بر رشد و تولید ارقام ذرت دانه ای و اعتبار سنجی مدل CERES-Maize، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی طی سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ اجرا گردید. فاکتور اصلی سه سطح آبیاری (تامین ۱۳۰، ۱۰۰ و ۷۰ درصد نیاز آبی) و فاکتور فرعی سه رقم ذرت (SC۷۰۴, Simon, BC۶۷۸) بود. صفات مورد ارزیابی شامل مراحل نمو فنولوژیک، شاخص سطح برگ، وزن خشک کل، عملکرد دانه ذرت و تبخیر و تعرق روزانه بود. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که مقادیر nRMSE ارقام SC۷۰۴، Simon و BC۶۷۸ برای روز تا گرده افشانی به ترتیب ۲/۸، ۱/۷ و ۱/۹ درصد، برای روز تا رسیدن فیزیولوژیک ۴/۲، ۴ و ۴/۶ درصد، برای وزن خشک کل ۹/۶، ۷/۰ و ۱۳/۴ درصد و برای عملکرد دانه ۱۲/۹، ۵/۲ و ۶/۱ درصد میانگین مقادیر مشاهده شده بود. میزان جذر میانگین مربعات خطا نرمال شده برای تبخیر و تعرق از ۱۲/۹ تا ۳۵/۵ درصد میانگین مشاهدات بود. با کاهش محتوای آب قابل دسترس گیاه در تیمار کم آبیاری در مقایسه با تیمارهای دیگر آبیاری، میزان تبخیر و تعرق تجمعی شبیه سازی شده به تدریج از تبخیر و تعرق اندازه گیری شده فاصله گرفت، به طوری­که در تیمار تنش کمبود آب مدل میزان تبخیر و تعرق را بیشتر از شرایط مزرعه پیش بینی نمود. به طور کلی نتایج ارزیابی ها مشخص کرد که مدل CERES-Maize قادر است واکنش رشد و عملکرد ارقام ذرت را در شرایط رطوبتی مختلف خاک با دقت مناسبی پیش بینی کند و می­توان از آن برای ارزیابی تاثیر رژیم­های مختلف آبیاری در مزارع ذرت استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

تبخیر و تعرق ، کم آبیاری ، ارزیابی مدل ، مراحل نموی ، واسنجی مدل