ندا فارسی زاده - دانشجوی دکتری شهرسازی ، دانشگاه آزاد، واحد تهران جنوب

یکی از چالشهای مهم شهری امروز تغییر ماهیت فضاهای عمومی به فضاهای اشتراکی است . انحصاری شدن این فضاها باعث محروم ماندن برخی از شهروندان در استفاده از آنها و گرفتن حق انتخاب از گروه های کم درامد شهری است. عدم تنوع افراد و در پی آن ایجاد شکاف طبقاتی یکی از معضلات فضاهای عمومی در شهرهای معاصر است .ازآنجاییکه یکی از شاخص های کیفیت فضایی برقراری عدالت و همه شمولی آن هست، و بنا بر نظریه اقتصاد سیاسی هر فضا نمادی از یک شیوه تفکر خاص یا عملکردی از ایدئولوژی نظام اجتماعی - سیاسی است در این پژوهش به بررسی علل پیدایش و سازوکارهای این فضاها در شهر تهران خواهیم پرداخت. برای روشن تر شدن موضوع با روش مقایسه ای و رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و مقایسه دو مرکز تجاری در شهر تهران پرداخته شد و درنهایت راهکارهایی برای رسیدن به عدالت شهری و ارتقا سطح کیفی فضاهای عمومی ارائه شده است. بررسیها نشان داده که مرکز خرید پالادیوم که با فاصله دو دهه از مرکز خرید گلستان ساخته شده، فضایی کاملا متفاوت را ایجاد کرده است.این فضا، نمونه یک فضای سرمایه داری است که مهمترین هدف آن نه ایجاد یک فضایی عمومی برای اقشار مختلف اجتماعی که یک فضای اشتراکی در جهت منافع گروه های پرقدرت و بازگشت سرمایه به چرخه تولید است که نتیجه سیاستهای حاکم در این دوران هست.

اقتصاد سیاسی فضا- نظام سرمایهداری - فضای عمومی شهری - کیفیت فضاهای عمومی - تنوع - اختلاط اجتماعی