اهمیت شناسایی توده کارستی حوضه کوهستانی کلات در شرق زون کپه داغ از نظر مدیریت سرزمین

مناطق کارستی، اهمیت زیادی از دیدگاه های علمی، محیطی و کاربردی دارند. به طوری که حدود ۲۰ درصد از مساحت خشکی های جهان را سنگ هایکارستی پوشانده اند و هرگونه توسعه بر روی این اراضی، مستلزم شناخت کامل از ژئومورفولوژی کارست است (بهنیافر و قنبرزاده ، ۱۳:۱۳۹۵). درسال ۲۰۱۳ میلادی ۲۹ درصد از جمعیت جهان از منابع آب کارست استفاده می کردند (Ford and Williams , ۲۰۱۰:۵۷۸). در کشور ما حدود۱۳ درصد مساحت آن را سازندهای کربناته تشکیل می دهند که ۹۰ درصد آن در ارتفاعات زاگرس واقع شده است و در تامین آب شرب کشور نقشبسیار مهمی دارند (بهنیافر و قنبرزاده، ۱۶:۱۳۹۵)اهمیت دیگر مناطق کارستی جنبه های اکوتوریستی و جاذبه های ژئومورفوتوریستی آنها است به طوری که در بعضی از مناطق، درآمدهای اقتصادی حاصل از گردشگران از غارهای کارستی و چشم اندازهای کارست قابل توجه است (Gillison ,۲۰۱۰:۳۷۸). در ایران مناظر کارستی زاگرس، البرز و کپه داغ از جاذبه های توریستی زیادی برخوردارند. علاوه بر این به دلیل حساسیت سیستمزهکشی کارست به آلودگی های آب ،توسعه شهرها و سازه های عمرانی به روی اراضی کارستی باید اصولی و همراه با شناخت دقیق اشکالژئومورفولوژی کارست باشد (رنجبر، ۱۶۰:۱۳۹۲). اهمیت پدیده کارست و ذخایر کارستی موجب شد تا در سه دهه گذشته توجه ویژه ای به این پدیده گردد که از آن جمله می توان به تاسیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات کارست ایران در شیراز و ایجاد دفتر مطالعات و تحقیقات کارستغرب در کرمانشاه اشاره نمود (خانلری و مومنی، ۳:۱۳۹۱). حوضه مورد مطالعه با ۱۶۸،۳۷ کیلومتر مربع ، بیش از ۲۵ درصد از مساحت آن را سازندهای کارستی می پوشاند که نقش مهمی از نظر مدیریت منابع آب و گردشگری در منطقه دارا می باشد . شناخت منطقه مورد مطالعه به عنوانیک توده کارستی و اکتشاف و بهره برداری منابع آب و تامین زیرساخت های گردشگری می تواند راهگشای بحران منابع آب و ژئوتوریسم باشد . ازآنجا که با توجه به سابقه آشنایی اینجانب با منطقه و سوابق موجود در شرکت سهامی آب منطقه ای استان، تاکنون مطالعه جامعی در ارتباط باکارست ژئومورفولوژی حوضه کلات از جمله شناسایی فرم ها و فرایندهای منطقه، و نیز مدیریت سرزمین آن که شامل مدیریت منابع آب وژئوتوریسم حوضه می باشد صورت نگرفته است بنابراین انجام پژوهشی در زمینه شناخت وضع موجود و ارائه راهکارها و مسائل مربوطه در منطقهمورد مطالعه ضروری می باشد.

کلیدواژه ها:

کارست ژئومورفولوژی ، حوضه کلات ، توده کارستی ، شرق زون کپه داغ