نائمه دشتی - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
نجمه رضائیان - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
مریم کریمی - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
نگار کورش فرد - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

هدف: استئوپونتین، سایتوکاین نوظهور مترشحه از بافت چربی است که با بیماری های متابولیکی همراه با چاقی مانند مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ ارتباط دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تمرین تناوبی شدید بر سطح سرمی استئوپونتین، انسولین، گلوکز ناشتا و شاخص مقاومت به انسولین (HOMA-IR) در زنان جوان کم تحرک چاق و دارای اضافه وزن بود.روش ها: ۲۰ زن دارای اضافه وزن و چاق به طور تصادفی به دو گروه تجربی (میانگین سنی ۱۴/۵±۴/۳۲ سال و شاخص توده بدنی ۱۲/۱۸±۶/۳۳ کیلوگرم بر مترمربع) و کنترل (میانگین سنی ۳۳/۴۵±۲/۳۵ سال و شاخص توده بدنی ۶۵/۵۸±۱/۳۱ کیلوگرم بر مترمربع) تقسیم شدند. آزمودنی ها در گروه تجربی در ۸ هفته تمرین تناوبی شدید (یک دقیقه تناوب دویدن با شدت ۹۰ درصد ضربان قلب بیشینه با ۱ دقیقه تناوب استراحت دویدن با شدت ۵۰-۶۰ درصد ضربان قلب بیشینه،۲۰ دقیقه در هر جلسه، ۳ بار هفته) شرکت کردند. اندازه گیری شاخص های خونی و ترکیب بدنی مورد بررسی پیش و پس از اجرای مداخله تمرین انجام گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک آزمون کوواریانس، تی زوجی و آزمون همبستگی پیرسون در سطح معناداری آماری ۰۵/۰>P انجام گرفت.نتایج: بنابر نتایج آزمون تی زوجی اجرای تمرینات تناوبی شدید موجب کاهش معنادار سطوح سرمی استئوپونتین (۰/۰۰۰۱=P)، وزن (۰/۰۰۰۱=P)، شاخص توده بدنی (۰/۰۰۰۱=P) و درصد چربی بدن (۰/۰۰۰۱=P)، در پس آزمون در مقایسه با پیش آزمون شد. با این همه، نتایج آزمون کوواریانس نشان داد تنها تغییرات انسولین (۰/۰۳۹=P)، وزن (۰/۰۰۱=P)، شاخص توده بدنی (۰/۰۰۵=P) و درصد چربی بدن (۰/۰۰۰۱=P) بین گروه تمرین و کنترل تفاوتی معنادار داشت. ضمن اینکه، همبستگی معناداری مثبت بین تغییرات سطوح استئوپونتین و تغییرات شاخص توده بدنی (۰/۰۰۰۱=P) و درصد چربی بدن (۰۴۴/۰=P) مشاهده شد.نتیجه گیری: تمرینات تناوبی شدید سبب کاهش سطوح سرمی استئوپونتین و بهبود ترکیب بدنی و شرایط متابولیکی شد، بنابراین به عنوان یک راهکار درمانی موثر در زنان جوان چاق و دارای اضافه وزن توصیه می شود.

استئوپونتین, اضافه وزن, تمرین تناوبی شدید, چاقی, مقاومت به انسولین