محمد مهدی دهشیری - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، بروجرد، ایران
کیوان صفی خانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، همدان، ایران
حسین مصطفوی - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، بروجرد، ایران

پژوهش حاضر با هدف شناسایی گونه های گیاهی، معرفی رستنی، تعیین شکل های زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان آلپی بخشی از کوه الوند در استان همدان انجام شد. منطقه یاد شده، با مساحت ۳۷۵۰ هکتار در شمال شرق شهرستان تویسرکان واقع شده که مقدار بارندگی سالانه ۴۲۰ میلی متر و متوسط دمای سالانه ۴/۱۳ درجه سانتیگراد است. ارتفاع این کوه از سطح دریا ۳۴۵۰ متر است. روش جمع آوری گیاهان منطقه یاد شده، روش مرسوم مطالعات تاکسونومیک منطقه ای بود. ۴۰۰ نمونه گیاهی از نقاط مختلف منطقه بین ارتفاع ۳۰۰۰ تا ۳۴۵۰ متر در مدت دو فصل رویشی بین سال های ۱۳۸۹ - ۱۳۸۸ جمع آوری و در هرباریوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد و هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان نگهداری شدند. شکل زیستی گونه های گیاهی با روش رانکیه مشخص شد. جایگاه این منطقه، از نظر طبقه بندی جغرافیای گیاهی ایران، بر اساس پراکنش جغرافیایی و منابع بررسی شد. از ۱۰۸ گونه شناسایی شده در ارتفاعات کوه الوند، ۱ گونه نهانزاد آوندی، ۸۰ گونه دولپه ای و ۲۷ گونه تک لپه ای حضور دارند. این گونه ها به ۳۳ تیره و ۸۵ جنس تعلق دارند. تیره های مهم به ترتیب عبارتند از: Asteraceae (۹۶/۱۲%)، Poaceae (۰۳/۱۲%) و Lamiaceae (۱۸/۱۰%) همی کریپتوفیت ها با ۴۵ گونه (۶۷/۴۱%) فراوان ترین شکل زیستی هستند. ۶۵ گونه (۱۸/۶۰%) متعلق به ناحیه ایرانی - تورانی هستند؛ از این تعداد، ۱۳ گونه، بوم زاد ایران هستند که میان آن ها پراکنش ۲ گونه Allium breviscapum Stapf و Astragalus leucargyreus Bornmبه استان همدان محدود می شود.

کوه الوند, گونه های بوم زاد, شکل زیستی, تویسرکان