بهرام ودادی کیا - کارشناسی ارشد مدیریت جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب
افشین سفاهن - دکتری مدیریت جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب
سهراب عسگری - دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه پیام نور، مرکز ورامین

بحث پدافند غیرعامل خصوصا کاربرد آن در برنامه ریزی شهری تاریخچه ای طولانی دارد.صحت این ادعا را می توان در جنگ های صدر اسلام و تدابیر دفاعی همچون حفر خندق و حصار و در ایران باستان در ساخت شارستان ، رباط ، دیوار و ... جستجو نمود ، اما با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تغییرات بنیادین در تسلیحات نظامی ، لزوم به کارگیری پدافند غیرعامل در کاهش تلفات و خسارات جنگ های نوین به خصوص در شهرها بیش ازپیش احساس می گردد . از سوی دیگر در سال های اخیر وقوع حوادث طبیعی متعدد ازجمله زلزله های مهیب، سیل های وحشتناک، طوفان های فصلی، خشک سالی، رانش های مکرر زمین، بارش برف سنگین، برودت هوا و یخبندان، آتش سوزی های وسیع و سایر حوادث طبیعی گوناگون در کشور باعث شده ایران یکی از کشورهای آسیب پذیر جهان از حیث رخداد حوادث طبیعی محسوب شود و این امر اهمیت توجه به اصول پدافند غیرعامل را در منظر برنامه ریزان شهری دوچندان می نماید . تحقیق حاضر با هدف ارزیابی بافت کالبدی بازار تهران ازنظر اصول پدافند غیرعامل طراحی و اجرا گردیده است . یافته های پژوهش نشان داد که بازار تهران جزء یکی از اصلی ترین مراکز جذب جمعیت در شهر تهران است لیکن شکل گیری و روند توسعه آن برخلاف اصول پدافند غیرعامل بوده است و تاب آوری آن در برابر حوادث طبیعی و انسان ساخت در حداقل ممکن است و بافت کالبدی آن از میزان تاب آوری پایینی برخوردار می باشد که لازم است در اسرع وقت و قبل از وقوع جنگ و یا حوادث طبیعی برای کاهش خسارات جانی و مالی این نقطه استراتژیک شهر تهران اقدام نمود .

پدافند غیرعامل ، مدیریت بحران ، بافت شهری، بازار تهران