سپیده یگانه - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
مهین پناهی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

قالب غزل وسیع ترین عرصه برای بیان ارزش ها، باورها، عواطف و احساسات شاعران دفاع مقدس است. یکی از شاخصه های غزل روایت گری و شخصیت پردازی است. آفرینش شخصیت هایی با هویت تاریخی و اجتماعی مانند: رزمنده، شهید، مادر، همسر و فرزند شهید و... که در آثار بسیاری، محور مضمون آفرینی و تصویرسازی بر مدار آنها چرخیده است. یکی از این شخصیت ها که با فاصله گرفتن جریان شعر دفاع مقدس از مبدا خود، مورد توجه شاعران قرار گرفت، شخصیت جانباز است. این شخصیت به عنوان یک واقعیت تاریخی و اجتماعی در غزل دفاع مقدس نمود یافت و دست مایه مضمون سازی های بدیع در جریان شعری پس از جنگ شد که با گذر زمان و توجه بیشتر شاعران به پیامدهای اجتماعی جنگ، از حضوری پررنگ تر نسبت به دیگر شخصیت ها برخوردار شد. در این پژوهش نحوه مضمون آفرینی و ویژگی های شخصیت جانباز در غزل دفاع مقدس به تفصیل بیان می شود.

غزل دفاع مقدس, شخصیت پردازی, جانباز