مولفه های گوتیک در هزار و یک شب نو و پریباد

اصطلاح گوتیک صفت نسبی قبیله ای آلمانی به نام گت بوده است. حسن زاده میرعلی به نقل از کراندال درباره علت نامگذاری «گوتیک» می نویسد: در این سبک پاقوس های تیزدار و طاق های تویزه دار و تزئینات مفصلش به حدی زشت و جاهلانه بود که تنها می توانست مخلوق«گوت ها» باشد؛ قومی که بخش عمده ای از تمدن روم باستان را از بین بردند» (حسنزاده میرعلی، ۱۳۹۶ : ۹۰). بعدها این واژه به اهالیآلمان اطلاق شد و رفته رفته به معنی آنچه دارای ویژگی های قرون وسطی است به کار رفت. اصطلاح معماری گوتیک برای توصیف هنرمعماری در قرون وسطی رایج شد. گنبدهای نوکتیز و سردابه های تنگ و باریک و مرموز از ویژگی های چنین معماری ای بود (داد، ۱۳۸۲ :۲۵۱). سبک گوتیک در ادبیات داستانی با رمان قلعه اترانتو از هوراس والپول معرفی شد و بعدها مورد توجه نویسندگانی چون مری شلی،چارلز دیکنز، ویلیام فاکنر، ادگار آلن پو و ناتانیل هاوتورن قرارگرفت (همان). باید توجه داشت که «ادبیات گوتیک مختص دوران رمانتیسم و پیش رمانتیسم نیست. امروزه نیز در ادبیات و هنر رگه هایی از گوتیک دیده می شود» (نصر اصفهانی و همکاران، ۱۳۹۲ : ۱۶۵).داستان گوتیک بیش از هر چیز با ترس سر و کار دارد. نویسنده در این داستان ها با ایجاد هراس در مخاطب، ذهن او را با رمز و راز وجلوه هایی از وحشت و تعجب مواجه می کند و او را در حسی از دلهره و اضطراب قرار می دهد. در این داستانها «کلمات و قطعات سازنده- ی داستانها، آگاهانه می آیند و می روند تا بازگشت هایی هولناک و پیشنهاداتی آزار دهنده بیافرینند» (برام، ۱۳۷:۱۳۸۴). به نظر باتینگ در آثار ادبی گوتیک پدیده هایی نظیر اشباح، هیولاها، عفریت ها، جسدها، اسکلت ها اشراف زادگان بدنهاد، راهبان و راهبگان و قهرمان هایزن در حال غش و ضعف و راهزنان در قالب نمونه های یادآور تهدیدهای خیالی و واقعی به چشم انداز گوتیک محبوبیت بخشیده-اند (باتینگ، ۱۳۸۹ : ۱۳ - ۱۲). در این سبک داستان نویسی، خیال پردازی و جلوه های هیجانی از خرد فراتر می رود. عشق و هیجان واحساسات از قوانین اجتماعی و اخلاقی سرپیچی می کند (همان: ۱۴).