تعیین و مقایسه تناسب اقلیمی در چند منطقه جنوبی ایران برای توسعه پایدار گلخانه ها

مکان یابی مناسب برای احداث گلخانه ها، نقش مهمی در ترویج و گسترش آن ها ایفا می نماید. بنابراین قبل از احداث گلخانه ها بایستی عواملی مانند تناسب اقلیمی منطقه، کیفیت و کمیت آب، وضعیت زیرساخت های لازم، مسائل اقتصادی و اجتماعی و غیره بررسی شوند. به منظور ایجاد یک اقلیم مناسب در گلخانه، دما، رطوبت، نور، دی اکسید کربن و سایر پارامترهای موردنیاز گیاه باید در تعادل باشند. وجود تعادل در گلخانه باعث افزایش کیفیت محصول و مصرف بهینه نهاده ها خواهد شد. در این مطالعه، از روش استاندارد فائو، جهت تعیین تناسب اقلیمی استفاده شد. در این روش از اطلاعات هواشناسی بلند مدت و حدود بحرانی دما و رطوبت مورد نیاز گیاهان گلخانه ای برای ترسیم نمودارهای تناسب اقلیمی استفاده می شود. بدین منظور با استفاده از اطلاعات هواشناسی بلندمدت، نمودارهای تناسب اقلیمی شهرهای جیرفت، دزفول، کاکی، حاجی آباد و خاش ترسیم گردید. تحلیل نمودار دمایی این مناطق نشان می دهد که در صورت احداث گلخانه به منظور تولید محصولات سبزی و صیفی، در شب هایی از آذر، دی و بهمن ماه، استفاده از سامانه گرمایشی لازم است. از طرف دیگر تولید در فصل تابستان، بدون استفاده از سامانه های سرمایشی، امکان پذیر نخواهد بود. لذا برنامه ریزی برای تولید اقتصادی در طول سال بایستی برای ماه های مهر تا اردیبهشت صورت گیرد. علاوه بر این، رطوبت نسبی پائین در این مناطق باعث خواهد شد تا تقریبا در تمام طول سال نیاز به تامین رطوبت نسبی در گلخانه با استفاده از روش های کمکی وجود داشته باشد. این موضوع از دو منظر آب مصرفی مورد استفاده در سامانه خنک کننده و رطوبت نسبی محیط گلخانه اهمیت دارد. همچنین مناطق مذکور، در کل ماه های سال، از نظر دریافت تشعشع خورشیدی و تامین روشنایی مورد نیاز برای گیاهان گلخانه ای مناسب هستند. در مجموع مناطق حاجی آباد و خاش تقریبا هم اقلیم و مناطق جیرفت، کاکی و صفی آباد نیز شرایط آب و هوایی نسبتا مشابهی دارند. لذا در برنامه های توسعه گلخانه در کشور می توانند به عنوان مناطق مناسب برای تولید سبزیجات گلخانه ای مورد بررسی تکمیلی قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

آمار هواشناسی ، تهویه ، گرمایش ، سرمایش ، تناسب اقلیمی