جمال عرب زاده - استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران، نویسنده مسئول.
منصور حسامی - دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
الهه پنجه باشی - استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

دانیل بورن، یکی از هنرمندان تجسمی مطرح فرانسوی در عرصه بین­المللی هنر است. او فعالیت خود را از اواخر دهه شصت میلادی آغاز و در طول بیش از چهل سال فعالیت هنری تنها به عنصر تجسمی ساده­ای اکتفا کرد، که عبارت از نوارهای عمودی متناوب سفید و رنگی است. برخلاف این رویکرد مینیمالیستی، هنر بورن با ابعاد بسیار متنوعی از دنیای هنر برخورد داشته و در مقابل تعدادی از مهم­ترین نهاد­های هنری، هم چون موزه­ها و ساز و کار­های مالی هنر، موضع گیری انتقادی داشته است. وجه اصلی هنر او، مداخله در مکان با آفرینش اثری هنری است که مخاطب را به نسبت فضای نمایش در موقعیتی پرسش­گرانه قرار می­دهد. اثر بورن غالبا با تحمیل خود و عدول از قواعد مکان، نیروهایی بیرونی(اقتصادی، هنری، سیاسی، اجتماعی،...) را به نمایش می­گذارد که دنیای ما را شکل می­د­هند. پرسش اصلی مقاله­ پیش رو، وجه انتقادی هنر بورن را هدف گرفته است و در این راستا، پرسش هایی در مورد ارتباط اثر با مکان و نحوه به نمایش درآمدن آن، جایگاه مخاطب در رابطه با اثر هنری و هم چنین، نحوه­ حضور او در مکان در رابطه با معماری، طرح می­نماید.  این پژوهش با طرح مفاهیم اصلی هنر بورن، با رویکردی تحلیلی به ابعاد انتقادی مهم آن پرداخته و سعی در نشان دادن جنبه­های متنوع کارکرد عناصر هنر او و تاثیراتش دارد. نتیجه­ پژوهش، بر گفتمان­های انتقادی حاصل از کنش­های هنرمند بحث می­کند؛ که با تغییر کارکرد یا تحمیل فرایندهایی به اثر، به وضوح در جهت به چالش کشیدن عملکرد­ نهاد­های(فرهنگی، عمومی، اقتصادی،...) نمایش آثار هنری، حرکت می­کند.   

واژه های کلیدی: دانیل بورن, ابزار بصری, نهاد­های هنری, هنر انتقادی, هنر معاصر, درمکان