بررسی مقایسه ای گناه دیو و تحول او در اسطوره های ایران باستان و تعزیه های شست بستن دیو

دیو در ادیان باستانی و ادبیات اسطوره‎ای‎ ایران مصداق بدی و شر بود. تجلی این بدی در آیین زرتشتی در قالب صفات رذیله و در تاریخ باستان به عنوان افراد منحرف یا دشمن تصویر می شد. در دوران اسلامی و در ادبیات سامی نیز همانندهایی برای این مفهوم و نماد وجود دارد. غول، شیطان و جن، امتدادی از دیو باستانی است. در داستان تعزیه شست بستن، با همین نماد برخورد داریم. تجلی آز، خشم یا ایشمه و اژدهاک در دیو تعزیه شست بستن، عناصر ایرانی این مفهوم را تشکیل می دهند و روند تحولی دیو در تعامل با انبیاء سامی و نهایتا تحول شخصیتی دیو به دست امام علی حاکی از پذیرش و شکل و رنگ یافتن این اسطوره در قالب حقایق اسلامی است. این پژوهش سعی دارد با بررسی متن شش اثر تعزیه ای که در آن سخن از گناه دیو و تحول اوست، میزان تطبیق آن را با ماهیت دیو در ادبیات باستانی نشان دهد.

کلیدواژه ها:

آز ، شست بستن ، دیو ، امام علی