اغراض ثانوی جملات خبری در تاریخ بیهقی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله نثر پژوهی ادب فارسی، دوره: 23، شماره: 47
  • کد COI اختصاصی: JR_JLL-23-47_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 528
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمید طاهری

عضو هیات علم یگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

عاطفه حسنیها

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

بحث جملات خبری و انشایی، به علم معانی که شاخه ای از علم بلاغت است، مربوط می شود. جملات خبری محتمل صدق و کذب اند و موضوع آن ها در عالم واقع حضور دارد؛ اما در ادبیات، با عالم و واقعیت مجازی مواجه هستیم؛ بدین ترتیب نمی توانیم صدق و کذب قضایا را آن گونه که در واقع تعیین می کنیم، در ادبیات نیز معین کنیم؛ لذا خبر در ادبیات کلان است و جملات خبری در اغراض ثانوی و مجازی به کار می روند و این یکی از شگردهای بلاغت و عمیق ساختن ابعاد ادبی کلام است. تاریخ بیهقی، علاوه بر داشتن اطلاعات تاریخی، ویژگی های ادبی و بلاغی نیز دارد. یکی از ویژگی ها، کاربرد جملات خبری با غرض ثانوی است. بیهقی با به کار بردن جملات خبری با غرض ثانوی، انتقادات، جهان بینی ها و نگرش های خود را به خواننده منتقل می کند. آشنایی با اوضاع سیاسی و اجتماعی دوره غزنویان، در برداشت و تحلیل غرض ثانوی موثر است. در این مقاله، سی و سه داستان از مجلدات شش گانه تاریخ بیهقی بررسی شده است. پر بسامدترین اغراض ثانوی خبر، امر، هشدار، تحذیر از عاقبت امور، تشویق و ترغیب مخاطب و توصیف و فضاسازی است.

کلیدواژه ها

تاریخ بیهقی, جمله خبری, اغراض ثانوی, بافت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.