ترکیب شیمیایی اسانس گیاه مورد و فعالیت حشره کشی آن در ترکیب با خاک دیاتومه علیه حشرات کامل شپشه گندم، Sitophilus granarius (L.)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه حفاظت گیاهان، دوره: 35، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JPP-35-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 334
نویسندگان
گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
چکیده
خاکهای دیاتومه و اسانسهای گیاهی جزو مهمترین ترکیبات جایگزین سموم شیمیایی میباشند که مشکلات مهم فراروی استفاده از آنها به ترتیب شامل کنداثر بودن و ناپایداری میباشند. استفاده ترکیبی از این دو عامل حشرهکش یکی از راهحلهای این مشکلات میباشد. در این پژوهش، اثر حشره کشی تماسی یک خاک دیاتومه ایرانی (با نام تجاری سایان) در ترکیب با اثر تنفسی اسانس گیاه مورد Myrtus communis L.، روی حشرات کامل شپشه گندم Sitophilus granarius (L.)، بررسی شد. اجزای شیمیایی تشکیلدهنده اسانس به روش GC-MS شناسایی شدند. در اسانس ۴۶ ترکیب شیمیایی شناسایی شدند که سه ترکیب ۱,۸-cineole (Eucalyptol) (%۰۲۹/۱۸)، Isoterpinolene (%۷۰۴/۱۴) و α-Fenchene (%۱۳۵/۱۳) بیشترین مقدار را داشتند. درصد مرگومیر در اثر استفاده انفرادی از دزهای خاک دیاتومه (گرم بر کیلوگرم) حتی پس از ۷۲ ساعت قابل توجه نبود ولی استفاده ترکیبی باعث افزایش معنی دار مرگومیر شد. در ترکیب های تیماری غلظت LC۵۰ اسانس مورد (۳۴۵۱ میکرولیتر بر لیتر هوا) با دزهای ۵/۰، ۱ و ۵/۱ گرم بر کیلوگرم خاک دیاتومه پس از ۷۲ ساعت، به ترتیب ۲۵/۹۸، ۱۰۰ و ۱۰۰ درصد مرگومیر مشاهده شد. برهمکنش خاک دیاتومه در ترکیب با اسانس به ویژه پس از ۴۸ و ۷۲ ساعت عمدتا از نوع سینرژیستی بود. تولید نتاج ۴۵ روز پس از حذف حشرات کامل تیمارشده از ظروف آزمایش (تولید نتاج در نسل اول) در ترکیب دزهای ۱۲۵/۰، ۲۵/۰ و ۵/۰ گرم بر کیلوگرم خاک دیاتومه با غلظتهای LC۱۰، LC۲۰ و LC۵۰ اسانس (به ترتیب ۱۲۶۷، ۱۷۹۰ و ۳۴۵۱ میکرولیتر بر لیتر) بسیار پایین بود (با حداکثر ۷ عدد حشره کامل ظاهرشده) ولی مرگومیر این حشرات کامل ظاهرشده در تمام موارد ۱۰۰ درصد بود. در تیمارهای ترکیبی دزهای ۱ و ۵/۱ گرم بر کیلوگرم خاک دیاتومه با سه غلظت مختلف اسانس نیز تولید نتاج مشاهده نشد. درصد مرگومیر نتاج تولیدی در اثر استفاده انفرادی از دزهای مختلف خاک دیاتومه در مقایسه با تیمارهای ترکیبی بسیار کمتر بود. تولید نتاج ۹۰ روز پس از حذف حشرات کامل تیمار شده از ظروف آزمایش (تولید نتاج در نسل دوم) نیز مشابه نتایج نسل اول بودند. نتایج این تحقیق به خوبی نشان میدهند که استفاده ترکیبی از این دو عامل حشرهکش به دلیل بروز اثرات سینرژیستی میتواند کنداثر بودن خاک دیاتومه سایان و ناپایداری اسانس مورد را برطرف سازد.کلیدواژه ها
اثر سینرژیستی, اجزای شیمیایی, اسانس مورد, خاک دیاتومه, Sitophilus granariusاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.