بررسی ارتباط کانی زایی مس با فرگشت زمین ساختی رومبوئدر ساختاری تفت

منطقه تفت در جنوب شهر یزد و در بخش میانی کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر، در مجاورت بلوک خاوری گسل اصلی دهشیر واقع شده است. کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر یکی از مناطق مساعد برای رویداد مس پورفیری محسوب می شود و تاکنون بیش از ۱۰۰ اندیس مس پورفیری در آن شناسایی شده است. به نظر می رسد که این رخدادهای کانه زایی مرتبط با ساختارهای منطقه به خصوص گسل های اصلی باشند. به همین دلیل ناحیه تفت به عنوان مورد مطالعاتی برای بررسی ارتباط بین کانی زایی مس با ساختارها و تکتونیک انتخاب گردید. از مهمترین اندیس های مس این منطقه می توان به اندیس های علی-آباد و دره زرشک اشاره کرد. در این پژوهش با استفاده از تکنیک های سنجش از دور، GIS و کنترل های صحرایی، ساختارهای اصلی منطقه استخراج و مورد تجزیه و تحلیل های ساختاری قرار گرفتند. نتایج مطالعات ساختاری نشان می دهد که عملکرد دو نسل از گسلش با امتدادهای N۱۵۰-۱۶۰ و N۱۱۰-۱۲۰ سبب تشکیل یک رومبوئدر ساختاری شده و در ادامه نسل سومی از گسلش با راستا N۶۰-۷۰ کلیه ساختارها را بریده و جابجا نموده است. این نسل سوم از گسل ها جدیدترین نسل گسلش در منطقه هستند و در مرحله شروع برخورد صفحه عربی به ریز قاره ایران (الیگوسن-میوسن) تشکیل و یا فعال شده اند. این پهنه گسلیده چون عمود بر محل برخورد بوده، دارای مولفه کششی شده و محیطی مناسب جهت نفوذ توده های گرانیتوئیدی در طی الیگوسن- میوسن فراهم نموده است. نفوذ واحدهای گرانیتوئیدی مذکور عامل اساسی در شکل گیری اندیس های مس با تیپ های پورفیری و اسکارن در طول این منطقه گسلیده شده است.

کلیدواژه ها:

کمربند ماگمایی ارومیه- دختر ، رمبوئدر ساختاری تفت ، کانه زایی مس ، رخدادهای پورفیری- اسکارن ، گرانیتوئیدهای الیگوسن- میوسن