محمداسماعیل عبداللهی - استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم؛ دکتری تصوف و عرفان اسلامی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب قم
محمد کرمی نیا - دانشجوی کارشناسی علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم

پژوهش در حوزه ترجمه قرآن کریم، پیشینه ای کوتاه دارد. برخی پژوهشگران با دقت نظر در ظرایف ساختارهای گوناگون نحوی قرآن و مقایسه آن ها با الگوهای زبان فارسی به این مهم پرداخته اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و نقد معادل های فارسی ای است که مترجمان فارسی کهن و معاصر برای موارد کاربرد نقش نحوی در قرآن برگزیده اند؛ اعرابی که بر اساس شمارش منابع، حدود ۷۰۰ مورد از کاربرد آن در قرآن کریم دیده می شود. با توجه به پیچیدگی و ظرافت نسبی این نقش نحوی در برخی آیه های قرآن، بررسی «حال» و نقد تلاش های مترجمان در معادلگذاری برای موارد کاربرد این نقش نحوی در قرآن به نتایج جالب توجهی انجامیده است. در این مقاله موارد مهم و اختلافی کاربرد این نقش در قرآن بر اساس منابع موجود ذکر شده است. سپس معادل های انتخابی مترجمان منتخب برای این موارد استخراج و بررسی شده و در ادامه معادل فارسی مورد نظر با توجه به الگوهای ترجمه «حال» در فارسی ارزیابی و نقد شده است. در پایان، علاوه بر تبیین اختلاف های نحویان و مترجمان بر سر تعیین ساختار نحوی «حال» در عبارت های قرآن، میزان آگاهی و پایبندی هر مترجم به دانش نحو عربی و دستور زبان فارسی تا حد امکان آشکار گردیده است.

نقش نحوی حال, ترجمه قرآن, نقد ترجمه قرآن, ترجمه های فارسی قرآن, پایبندی به دانش و نحو