بررسی اثر پیش تیمار نیکل بر برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و رشد در گیاه سرپنتینی Cleome heratensis و غیرسرپنتینی Cleome foliolosa تحت تنش خشکی حاصل از پلی اتیلن گلایکول

گیاهان روییده در خاک­های سرپنتینی، علاوه بر تنش فلزات سنگین که شاخص ­ترین آن ها نیکل است با تنش­ های فراوان دیگری چون تنش خشکی روبرو هستند. پژوهش حاضر، به­ منظور بررسی برهمکنش اثر پیش ­تیمار نیکل و تنش خشکی حاصل از پلی­ اتیلن­ گلایکول بر برخی از شاخص­ های فیزیولوژیک و انباشت نیکل در گیاهان سرپنتینی Cleome heratensis و غیرسرپنتینی  Cleome foliolosa انجام شد. نیمی از گلدان­ های حاوی گیاهچه ­های ۷۵ روزه در شرایط هیدروپونیک به­مدت ۷ روز در محلول دارای ۲۰ میکرو­­مولار نیکل قرار گرفتند. در نهایت به گلدان­های دارا یا فاقد نیکل با استفاده از غلظت های مختلف پلی اتیلن­ گلایکول، تنش خشکی (صفر، ۳/۰- و ۹/۰- مگاپاسگال) به­مدت ۷ روز اعمال گردید. ارزیابی ­ها نشان داد نسبت ساقه به ریشه گیاه سرپنتینی برخلاف گیاه غیرسرپنتینی در شرایط تنش خشکی با حضور نیکل کاهش معنی ­داری داشت و محتوای نسبی آب گونه سرپنتینی نیز در بالاترین سطح تنش خشکی نسبت به تیمار مشابه فاقد نیکل در مقایسه با گروه شاهد بهبود یافت. گیاه سرپنتینی، برخلاف گیاه غیرسرپنتینی بیشتر نیکل را در ریشه انباشت کرده و با شروع تنش خشکی میزان تجمع آن، در ریشه افزایش و انتقال آن را به اندام­ های هوایی کاهش داد. میزان رنگیزه­­ گیاه غیرسرپنتینی در حضور نیکل به جز بالاترین سطح تنش خشکی کاهش داشت. مقدار فنل کل گونه سرپنتینی برخلاف گونه غیرسرپنتینی در حضور نیکل نسبت به تیمارهای مشابه فاقد نیکل افزایش قابل توجهی داشت که با فعالیت آنزیم فنل­ آلانین ­آمونیا­لیاز در بالاترین سطح تنش در هر دو گونه مطابقت داشت. بنابراین به نظر می ­رسد نیکل در افزایش تحمل گیاهان سرپنتینی به خشکی نقش موثری داشته باشد که نشان­دهنده وابستگی ژنوتیپی این گیاهان به نیکل برای سازگاری به مناطق سرپنتینی است.  

کلیدواژه ها:

Cleome heartensis ، Cleome foliolosa ، Nickel ، drought stress ، total phenol ، Phenyle alanin ammonia lyase ، Cleome heratensis ، Cleome foliolosa ، نیکل ، تنش خشکی ، فنل کل ، فنل آلانین آمونیالیاز