میررضا میری - Department of Agronomy, College of Agriculture, varamin Branch, Islamic Azad University, Iran
فرشاد قوشچی - Department of Agronomy, College of Agriculture, varamin Branch, Islamic Azad University, Iran
حمیدرضا توحیدی مقدم - Department of Agronomy, College of Agriculture, varamin Branch, Islamic Azad University, Iran
حمیدرضا لاریجانی - Department of Agronomy, College of Agriculture, varamin Branch, Islamic Azad University, Iran
پورنگ کسرایی - Department of Agronomy, College of Agriculture, varamin Branch, Islamic Azad University, Iran

خشکی خطر جدی برای تولید محصولات زراعی ازجمله لوبیا است که به تنش خشکی حساس می باشد. بنابراین استفاده از روش های مدیریتی برای کاهش اثرات خشکی اهمیت فراوانی دارد. به منظور بررسی اثر محلول پاشی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک بر خصوصیات کمی و کیفی تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال زراعی ۱۳۹۷اجراء گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل رژیم های آبیاری در سه سطح (۵۰ ، ۷۰ و ۹۰ میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) در کرت های اصلی و سه مقدار گلایسین بتائین (عدم محلول پاشی، ۵۰ و ۱۰۰ میلی مولار در لیتر) و سه مقدار اسید جیبرلیک (عدم محلول پاشی، ۶۰ و ۱۲۰ پی پی ام) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی بودند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل پرولین، مالون دی آلدهید، کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، گلایسین بتائین، جیبرلیک اسید، محتوای پروتئین و عملکرد پروتئین بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات رژیم آبیاری، گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با افزایش تنش خشکی میزان جیبرلیک اسید، محتوای پروتئین و عملکرد پروتئین کاهش یافتند در حالی که میزان پرولین، مالون دی آلدهید، کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و گلایسین بتائین به طور معنی داری افزایش یافت. کاربرد گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک در تمامی سطوح تنش خشکی موجب کاهش مالون دی آلدهید، کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و افزایش میزان پرولین، گلایسین بتائین، جیبرلیک اسید، محتوای پروتئین و عملکرد پروتئین گردید. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد خارجی گلایسین و اسید جیبرلیک با کاهش اثرات سو تنش موجب بهبود رشد لوبیا چشم بلبلی گردید. بنابراین کاربرد خارجی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک می تواند به عنوان روشی مفید در جهت بهبود تحمل به تنش خشکی لوبیا چشم بلبلی بکار گرفته شود. همچنین نتایج نشان داد که غلظت‎های ۱۰۰ میلی مولار گلایسین بتائین و ۱۲۰ پی پی ام اسید جیبرلیک نسبت به سایر سطوح از کارآیی بهتری برخوردار بود و باعث تحمل بیشتر لوبیا چشم بلبلی در برابر تنش خشکی می شود.

Gibberellic acid, Drought stress, Yield, cowpea, Glycine betaine, اسید جیبرلیک, تنش خشکی, عملکرد, لوبیا چشم بلبلی, گلایسین بتائین