اثر تنش خشکی، تغذیه شیمیایی نیتروژن و تاریخ کاشت بر ویژگی های اگروفیزیولوژیک دو رقم ارزن

به منظور بررسی اثر تنش خشکی، تغذیه شیمیایی نیتروژن و تاریخ کاشت بر ویژگی­های آگروفیزیولوژی ارقام ارزن، آزمایشی به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال ۱۳۹۴ اجرا شد. کاشت دو رقم ارزن (باستان و پیشاهنگ)، در دو تاریخ کاشت (۱ و ۱۵ تیرماه)، تحت دو رژیم آبیاری (تخلیه ۵۰ و ۸۵ درصد از رطوبت قابل استفاده در خاک) و دو سطح کود نیتروژن (مقدار موجود، ۵/۱۱۲ کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع اوره) صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی با کاهش محتوای کلروفیل، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، شاخص سبزینگی، کارایی کوانتومی فتوسیستم ۲، ارتفاع، طول خوشه و وزن صد دانه منجر به کاهش معنی­دار عملکرد دانه و بیولوژیک گردید. کاربرد کود نیتروژن منجر به افزایش معنی­دار عملکرد دانه و بیولوژیک در آبیاری نرمال شد ولی تاثیر معنی­داری بر عملکرد در تنش خشکی نداشت. در آبیاری نرمال، عملکرد دانه و بیولوژیک در تاریخ کاشت ۱ تیر بیشتر از ۱۵ تیر بود در حالی­که در شرایط تنش خشکی، تاخیر در کاشت منجر به بهبود عملکرد نسبت به تاریخ کاشت ۱ تیر شد. رقم باستان نشت الکترولیت کمتر و پایداری غشاء بیشتری در تنش خشکی داشت. نتایج این آزمایش نشان داد تاخیر در تاریخ کاشت با تعدیل شرایط دمایی می­تواند راهکار مناسبی برای جبران کاهش عملکرد در شرایط تنش خشکی باشد. همچنین در شرایط تنش، کاربرد نیتروژن باید در سطوح بیشتری اعمال شود تا مقدار بهینه آن مشخص شود.

کلیدواژه ها:

Drought tolerance ، Millet ، Membrane stability index ، Quantum efficiency of photosystem II ، Late-sowing date ، ارزن ، شاخص پایداری غشاء ، کارایی کوانتومی فتوسیستم ۲ ، کاشت دیرهنگام