حمیده غفاری - Shahrekord University
محمودرضا تدین - Shahrekord University

شوری یکی از موانع اصلی افزایش تولید محصولات زراعی است. بر این اساس، به منظور ارزیابی محلول­پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک در کاهش اثرات شوری بر گیاه سویا (Glycine max L.)، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در سال ۱۳۹۵ در جعبه­های کاشت در فضای باز دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری با آب شور و با هدایت­های الکتریکی ۲ (آب مزرعه)، ۵ و ۱۰  دسی زیمنس بر متر و عامل فرعی محلول­پاشی با ۱۰ میلی­مولار پرولین، اسید سالیسیلیک ۳ میلی مولار، ترکیب پرولین ۱۰ میلی­مولار با اسید سالیسیلیک ۳ میلی­مولار و شاهد (محلول­پاشی با آب) بودند. نتایج نشان داد اثرات اصلی سطح شوری ۵ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم به ترتیب باعث افزایش و کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی نسبت به شاهد شدند. تحت تنش شوری محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافتند، در حالی­که شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب برگ کاهش یافتند. اثر متقابل سطوح شوری و تیمارهای محلول­پاشی نشان داد که سطح ۵ دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم و تیمار ترکیبی پرولین و اسید سالیسیلیک بالاترین محتوای کلروفیل b، کاروتنویید و پرولین را با افزایش به ترتیب ۹۳، ۵۳ و ۱۴۳ درصد نسبت به شاهد داشتند. شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب در سطح شوری ۱۰۰ میلی­مولار و محلول­پاشی با آب به ترتیب کاهش ۶۳ و ۳۸ درصدی نسبت به شاهد داشتند. بنابراین محلول­پاشی پرولین ۱۰ میلی­مولار به همراه اسید سالیسیلیک ۳ میلی­مولار بر شاخص­های فیزیولوژیک سویا به عنوان بهترین تیمار جهت کاهش اثرات سمی شوری شناخته شد. بنابراین، کاربرد پرولین به عنوان املاح سازگار در تنظیم اسمزی گیاه و اسیدسالیسیلیک نقش حفاظتی از طریق واکنش­های فیزیولوژیکی تحت تنش شوری موثر می­باشد.

Photosynthetic pigments, proline, soluble sugars, membrane stability index., رنگیزه های فتوسنتزی, پرولین, قندهای محلول, شاخص پایداری غشا.