یعقوب خانی کریم آبادی - Isfahan University of Technology
علی غلامی زالی - Isfahan University of Technology
پرویز احسان زاده - Isfahan University of Technology
جمشید رزم جو - Isfahan University of Technology

نظر به اهمیت و گسترش روزافزون دامنه شوری، شناسایی ژنوتیپ های متحمل به شوری در گیاهان زراعی از جمله نخود (Cicer arietinum L.) در مناطق مستعد شوری از اهمیت بالایی برخوردار است. بر این اساس، آزمایشی گلدانی به منظور بررسی اثر چهار سطح شوری (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ میلی مولار کلرور سدیم) بر شش ژنوتیپ نخود (آرمان، آزاد، هاشم، ILC-۴۸۲، نورآباد و خرم آباد) در دانشگاه صنعتی اصفهان، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش شوری سبب افزایش غلظت سدیم و پتاسیم اندام هوایی، تسریع در روز تا ۹۰ درصد گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، کاهش غلظت کلسیم اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد نیام بارور، تعداد دانه در نیام، وزن خشک کل بوته، شاخص برداشت و وزن دانه تک بوته تمام ژنوتیپ های نخود در شدت های متفاوتی شد. ژنوتیپ ILC-۴۸۲ در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها در پاسخ به شوری، میزان تجمع سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم کمتری داشت و همچنین از میزان درصد کاهش کمتری در تجمع پتاسیم اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد نیام بارور، تعداد دانه در نیام، وزن خشک کل بوته، وزن دانه تک بوته و شاخص برداشت برخوردار بود. بر اساس یافته های بالا، به نظر می رسد که حتی شوری های نه چندان شدید ۷۵ و ۵۰ میلی مولار هم اثر منفی چشمگیری بر رشد ژنوتیپ های نخود داشته ولی با این حال، ژنوتیپ ۴۸۲–ILC نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد آزمایش نخود از مقاومت نسبی بیشتری به شوری برخوردار است. 

Salinity, genotype, yield, chickpea, شوری, ژنوتیپ, عملکرد, نخود زراعی