هادی شهبازی - Isfahan University of Technology
احمد ارزانی - Isfahan University of Technology
محسن اسماعیل زاده مقدم - Isfahan Agricultural Research Center

چکیده مطالعه واکنش های فیزیولوژیک لاین های اینبرد نوترکیب گندم به تنش خشکی به شناسایی مکانیسم های موثردر تحمل به خشکی کمک می کند. دراین راستا طی یک آزمایش مزرعه ای، اثر تنش خشکی بر غلظت کلروفیل، میزان پرولین برگ پرچم، طول برگ، عرض برگ، مساحت برگ، طول پدانکل و ارتفاع بوته با استفاده از ۱۶۹ لاین نوترکیب، در قالب دو طرح جداگانه به صورت لاتیس ساده با چهار تکرار و با دو رژیم رطوبتی عادی و تنش کم آبی اجرا شد. اعمال رژیم های آبیاری براساس اطلاعات تشت تبخیر (شامل آبیاری براساس ۷۰ و ۱۳۰ میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) و رطوبت وزنی خاک در عمق موثر نفوذ ریشه انجام شد . لاین های نوترکیب مورد استفاده از تلاقی دو رقم متحمل و حساس به خشکی حاصل شده اند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که لاین های نوترکیب مورد ارزیابی دارای تفاوت معنی داری از نظر صفات مورد مطالعه بودند. تنش خشکی موجب کاهش محتوای کلروفیل (a، b، a+b)، عرض برگ، طول برگ، طول پدانکل، ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم و افزایش محتوای پرولین گردید. اگرچه تنش خشکی موجب افزایش محتوای پرولین برگ و کاهش طول پدانکل و سطح برگ پرچم در هر دو گروه لاین های حساس و متحمل گردید، اما این تغییرات بطور معنی داری در لاین های متحمل کمتر از لاین های حساس بود. از اینرو شاید بتوان از صفات فیزیولوژیک محتوای اسیدآمینه پرولین، طول پدانکل و سطح برگ پرچم در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب آبی، بعنوان ابزاری برای انتخاب لاین های متحمل به خشکی گندم نان استفاده کرد.

Key word: chlorophyll content, leaf proline content, drought stress, recombinant inbreed lines, physiological traits, کلمات کلیدی: محتوای کلروفیل, میزان پرولین, لاین نوترکیب, تنش خشکی و صفات فیزیولوژیک