بابک بحرینی نژاد - Isfahan Agricultural and Natural Resources Research Center
جمشید رزمجو - Isfahan University of Technology

این مطالعه به منظور تعیین اثرات تنش رطوبتی بر شاخصهای رشد و خصوصیات فنولوژیکی گیاه دارویی آویشن کوهی Thymus kotschyanus طی دو سال زراعی ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ انجام شد. آزمایش با سه تیمار آبیاری شامل ۲۰، ۵۰ و ۸۰ درصد تخلیه آب قابل استفاده در خاک به ترتیب T۲۰، T۵۰ و T۸۰ و در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان به اجرا درآمد. تنش باعث کاهش معنیدار وزن خشک(DM)، سطح برگ(LAI)، سرعت رشد محصول(CGR) و میزان درجه روز-رشد(GDD) مورد نیاز تا تمامی مراحل فنولوژیک شد و تنها تاثیر ناچیز و غیر معنی داری بر سرعت اسیمیلاسیون خالص(NAR) و سرعت رشد نسبی(RGR) داشت. با افزایش شدت تنش از T۲۰ به T۸۰ متوسط DM به میزان ۶۰ درصد کاهش یافت. بیشترین مقادیر CGR، LAI و DM به ترتیب در مراحل آغاز غنچهدهی، ۵۰% و ۱۰۰% گلدهی مشاهده شد. تنش باعث گردید تا وقوع هریک از مراحل فنولوژیکی در تیمار تنش شدید بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درجه روز-رشد زودتر از تیمار عدم تنش اتفاق افتد. مقادیر DM در سال دوم (۱۵۲ گرم در متر مربع) بیش از دو برابر سال اول (۶۷ گرم در متر مربع) بود. با توجه به نتایج بدست آمده برای دستیابی به بالاترین میزان تولید این گیاه در مزرعه شرایط بدون تنش رطوبتی و در مرحله ۱۰۰ درصد گلدهی توصیه میشود. همچنین پیشگیری از وقوع تنش در مرحله آغاز غنچهدهی بیشترین تاثیر را در افزایش سرعت رشد محصول و عملکرد این گیاه دارد.

GGrowth indices, Phenology, Thymus kotschyanus, Water deficit, آویشن کوهی, Thymus kotschyanus, خشکی, شاخصهای رشد, فنولوژی