یحیی امام
هدایت الله کریم زاده سورشجانی
سعید موری
کبری مقصودی

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز (تاریخ دریافت مقاله: ۱۳/۰۶/۱۳۹۱ ؛ تاریخ پذیرش نهایی: ۱۴/۰۲/۱۳۹۲) چکیده: به منظور بررسی برخی ویژگی های بیو شیمیایی یک رقم گندم نان (شیراز) و یک رقم گندم دوروم (یاواروس) به تنش خشکی آخر فصل و سطوح مختلف تنظیم کننده های اکسین و سیتوکینین، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ به صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا شد. عامل اصلی آبیاری (آبیاری معمول و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا آخر فصل رشد)، عامل فرعی ارقام گندم و عامل فرعی فرعی ضرب سطوح مختلف اکسین (۰، ۲۰ و۴۰ میلی گرم در لیتر) و سیتوکینین (۰، ۵۰ و ۷۰ میکرومولار) بود. نتایج نشان داد که میزان پرولین و کاتالاز برگ پرچم در شرایط قطع آبیاری، با سپری شدن زمان بعد از گلدهی، به صورت خطی افزایش یافت و این در حالی بود که میزان پرولین و کاتالاز در شرایط آبیاری معمول در دوره بعد از گلدهی تغییر محسوسی نشان نداد. بعلاوه، در شرایط قطع آبیاری میزان پرولین در رقم یاواروس به صورت معنی داری بیشتر از رقم شیراز بود. در بین غلظت های سیتوکینین بیشترین میزان کاتالاز در شرایط شاهد به دست آمد. همچنین با افزایش غلظت سیتوکینین مصرفی مقدار کاتالاز، در شرایط تنش خشکی کاهش یافت. میزان پراکسیداز نیز در شرایط قطع آبیاری بیشتر بود و با گذشت زمان، بعد از اعمال تیمار آبیاری، با افزایش همراه بود. میزان کلروفیل a،b و کل و کاروتنوئید نیز در شرایط تنش خشکی، بیشتر از آبیاری معمول بود. درک عمیق پاسخ های بیو شیمیایی ارقام گندم به تنش خشکی آخر فصل و برهمکنش آنها با تنظیم کننده های رشد، نیازمند پژوهش های تکمیلی است.

Keywords: Durum wheat, Chlorophyll, Catalase, Proline., کلمات کلیدی: گندم دوروم، کلروفیل، کاتالاز، پرولین.