اندازه گیری دز پرتوهای کیهانی در ارتفاع های مختلف جو ایران

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: مجله علوم و فنون هسته ای، دوره: 33، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JONSAT-33-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 189
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رضا فقیهی

مرکز تحقیقات تابش، دانشگاه شیراز، کدپستی: ۷۱۹۳۶۱۶۵۴۸، شیراز- ایران ۲. بخش مهندسی هسته ای، دانشگاه شیراز، کدپستی: ۷۱۹۳۶۱۶۵۴۸، شیراز- ایران

سیمین مهدی زاده

مرکز تحقیقات تابش، دانشگاه شیراز، کدپستی: ۷۱۹۳۶۱۶۵۴۸، شیراز- ایران

منصور جعفری زاده

نظام ایمنی هسته ای کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: ۱۳۳۹-۱۴۱۵۵، تهران ایران ۴. پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: ۴۹۸-۳۱۴۸۵، کرج ایران

صدیقه سینا

بخش مهندسی هسته ای، دانشگاه شیراز، کدپستی: ۷۱۹۳۶۱۶۵۴۸، شیراز- ایران

مهدی زه تابان

بخش مهندسی هسته ای، دانشگاه شیراز، کدپستی: ۷۱۹۳۶۱۶۵۴۸، شیراز- ایران

مهران طاهری

نظام ایمنی هسته ای کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، صندوق پستی: ۱۳۳۹-۱۴۱۵۵، تهران ایران

چکیده

میزان پرتوهای کیهانی بسته به عوامل مختلف از جمله ارتفاع از سطح دریا، طول و عرض جغرافیایی محل اندازه­گیری تغییر می­کند. در این پژوهش، میزان پرتوگیری کارکنان پرواز در چند پرواز داخلی ایران در دو مرحله اندازه­گیری شده است. در مرحله­ی اول از دزیمتر گاما برای ثبت آهنگ دز گاما و دزیمتر نوترون برای ثبت آهنگ دز نوترون در ۶ پرواز رفت و برگشت در مسیرهای رشت- عسلویه، شیراز- عسلویه و شیراز- مشهد استفاده شد. دز گاما و نوترون در مسیر عسلویه- شیراز با کم­ترین ارتفاع دالان پرواز (۱۹۰۰۰ پا)، به ترتیب۰.۱۵  و ۰.۰۴میکروسیورت اندازه­گیری شد در حالی که این مقادیر در مسیر رشت- عسلویه با ارتفاع دالان پرواز ۳۵۰۰۰ پا به ترتیب برابر با ۲.۵۲  و ۱.۰۹ میکروسیورت تعیین گردید. در مرحله­ی دوم، تعدادی از کارکنان پرواز به مدت یک سال به دزیمترهای ترمولومینسانس و دزیمترهای پلی­کربنات برای اندازه­گیری دز سالانه­ی به ترتیب، گاما و نوترون مجهز گردیدند. از این طریق، گستره­ی دز سالانه­ی گامای کارکنان پرواز بین ۰.۵ تا ۱.۱۶با میانگین ۰.۹میلی­سیورت در سال و گستره­ی دز سالانه­ی نوترون این افراد بین ۰.۳۷تا ۰.۷۷با میانگین ۰.۶۱میلی­سیورت در سال اندازه­گیری شد. نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش­های پیشین انجام شده در دیگر کشورها قابل مقایسه می­باشد، به عنوان مثال، دز سالانه­ی کارکنان پرواز در کشور انگلستان در حدود ۲ میلی­سیورت گزارش شده است و در کشور کانادا بسته به شرایط پرواز (ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی مبدا و مقصد پرواز و ...) پرتوگیری سالانه بین ۱ تا ۵ میلی­سیورت تخمین زده شده است.

کلیدواژه ها

پرتوهای کیهانی, دزیمتر گاما, دزیمتر نوترون, دزیمتر ترمولومینسانس, دزیمتر پلی کربنات, کارکنان پرواز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.