رامسینا بت عیشو - پژوهشکده ی کاربرد پرتوها، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران،
خدیجه قطبی کهن - پژوهشکده ی کاربرد پرتوها، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران
فرحناز نبردی - پژوهشکده ی کاربرد پرتوها، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران
رویا رفیعی - پژوهشکده ی کاربرد پرتوها، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران

استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی، باعث انتقال آلاینده­ ها به زنجیره­ ی غذایی و انتشار آنها می ­شود. در این مقاله، میزان عوامل بیماری­ زا و نیز فلزهای سنگین و مغذی در لجن حاصل از فاضلاب تصفیه ­خانه­ های شهری اکباتان و شهید محلاتی (تهران) در سه نوبت نمونه ­برداری مستقل بررسی شد. هم­چنین کاهش عوامل بیماری­ زا در لجن به دست آمده با دز kGy۱۰پرتو گاما حاصل از Co۶۰ مطالعه شد. نتایج نشان داد که لجن تصفیه ­خانه­ ها از نظر مقدار فلزهای سنگین و مغذی در محدوده­ ی مجاز استاندارد است. بوی نمونه­ های پرتودیده کم­تر از نمونه ­های شاهد بود. میزان عوامل بیماری ­زا پس از تابش ­دهی به زیر حد مجاز رسید، در حالی­که تعداد تخم ­های زنده­ ی آسکاریس در لجن تصفیه ­خانه اکباتان حتی پس از تاب ش­ده ی، بالاتر از حد مجاز بود. با توجه به این نتایج، فقط لجن تصفیه­ خانه­ ی شهید محلاتی به لجن کلاس A تبدیل شد، به این معنی که بتواند در باغ­ ها و حتی منازل قابل استفاده باشد. ضروری است  قبل از استفاده از این لجن، الزامات کاهش تجمع حشرات به کار گرفته شود. قابلیت به کارگیری دز مزبور به منظور تبدیل لجن به کود بهداشتی، به دلیل ثابت نبودن آلودگی میکروبی، منوط به تعیین آلودگی اولیه است.

فاضلاب, کود بهداشتی, تابش دهی, آسکاریس, آلاینده ها