بررسی دگرسانی دیاژنتیک و گرمابی در توالی آتشفشانی مومن آباد (شمال خاور سربیشه، بیرجند) و نقش آن در کانی زایی غیرفلزی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 29، شماره: 115
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-29-115_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 205
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سحر طربی

دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

محمد هاشم امامی

دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران

سروش مدبری

استادیار، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سید جمال شیخ ذکریایی

استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران

چکیده

منطقه مومن آباد در جنوب خاوری بیرجند و شمال خاوری سربیشه، در زون زمین درز سیستان قرار دارد . بر اساس مطالعات صحرایی، سنگ نگاری، زمین شیمیایی و پراش پرتو ایکس در دو توالی آتشفشانی است به بررسی شرایط دگرسانی در منطقه پرداخته شده است. بر این اساس بنتونیت ها از نوع سدیمی-کلسیمی و ناهمگن می باشند. یافته های کانی شناسی نشان می دهد که کانی های اسمکتیت، کریستوبالیت و کوارتز، فلدسپارهای قلیایی (آلبیت و آنورتیت و سانیدین)، ژیپس، کلسیت، هماتیت، هولاندیت، کلینوپتیولیت،کائولینیت، ایلیت، و هالیت از پاراژنزهای بنتونیت ها هستند. در توالی اول، آثار دگرسانی رسی و اکسید آهن و در توالی دوم، آثار دگرسانی رسی، کربناتی، کلریتی، کلسیتی، آلبیتی، سیلیسی شدن و اکسید آهن دیده می شود. واحدهای دگرسان شده مربوط به توالی دوم، در چهار لایه شامل پرلیت های ریولیتی رگه ای، توده ای، عدسی شکل و بنتونیت های سفید و سبزرنگ و میانبارهایی از داسیت و ریوداسیت با آثار دگرسانی تبلور شیشه آتشفشانی و تبدیل پرلیت به بنتونیت، رسی شدن شدید و سیلیسی شدن می باشد. ترکیبات و بافت های گدازه ای-آذرآواری و تبلور شیشه آتشفشانی و دگرسانی پرلیت به بنتونیت در نتیجه دگرسانی دیاژنتیک است. رسی شدن شیشه، تبلور فلدسپارها در واحدهای آتشفشانی، دگرسان شدن پلاژیوکلاز به آلبیت+ سریسیت، بیوتیت به کلریت، خمیره سنگ به کوارتز، کلسیت، زئولیت و کلریت در پرلیت ها، رگه های اکسید آهن و واحدهای قرمز رنگ و تغییر رنگ بنتونیت ها در منطقه مرتبط به دگرسانی گرمابی و حضور سیالات و محلول های غنی از آهن و منیزیم است.

کلیدواژه ها

دگرسانی دیاژنتیک, بنتونیت, سدیمی-کلسیمی, مومن آباد, بیرجند

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.