مفید شاطری - استادیار و عضو هیات علمی گروه جغرافیا دانشگاه بیرجند
جواد میکانیکی - استادیار و عضو هیات علمی گروه جغرافیا دانشگاه بیرجند
راضیه آرزومندان - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا

چکیدهقنات به عنوان پدیده ای تکنولوژیکی-فرهنگی، نقش موثری در عمران و آبادی در دو حوزه محیطی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک داشته است. امروزه ساز و کارهای مدیریت و کارکردهای اجتماعی-فرهنگی قنوات در کنار ابعاد تکنیکی آن، مهم و پژوهش های مستقلی را می طلبد. قنات بلده شهرستان فردوس در خراسان جنوبی از ابعاد فنی، نظام مدیریت تقسیم آب و کارکردهای متنوع در حوزه اجتماعی و فرهنگی دارای اهمیت است. این قنات با سیراب ساختن 2000 هکتار از اراضی منطقه به 7200 فنجان یا سهم تقسیم می شود که از مجموع این سهام، 4400 فنجان یعنی قریب به 60 درصد کل سهام، وقفی می باشد. در این مقاله که به روش اسنادی-پیمایشی تهیه شده، ضمن پرداختن به ساز و کار های مدیریتی موجود در قنات، نقش وقف و کارکردهای آن در حوزه اجتماعی-فرهنگی نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

کارکردهای اجتماعی-فرهنگی، وقف، نظام مدیریت آب، قنات بلده فردوس، خراسان جنوبی